تزریقات استروئید یک روش پیشرفته درمانی برای بیمارانی است که با مشکلاتی مانند آرتروز و دیگر مشکلات مفصلی روبرو هستند که به درد و ناراحتی منجر می‌شود و نسبت به روش‌های دیگر مانند ورزش و داروهای خوراکی، به خوبی پاسخ نمی‌دهد. این تزریقات به طور مستقیم منشا درد را تسکین می‌دهند و تقریباً برای تمامی بیماران ایمن هستند.
بیشتر تزریقات استروئید با وارد کردن دارو به طور مستقیم در مفصل مورد نیاز، به سرعت التهاب مفصل را کاهش می‌دهند. این تزریقات یک روش موثر درمانی برای کاهش ورم تاندون و فشار روی عصب است. داروهای استروئید مانند کورتیزون، به طور مستقیم در ناحیه ملتهب تزریق می‌شود و واکنش بدن به التهاب را به حداقل می‌رساند. با کاهش التهاب، فشار نیز کاهش می‌یابد و بنابراین عوارضی مانند درد، ورم، بی‌حسی یا خشکی کاهش پیدا می‌کنند. به عبارت دیگر، بیماران تجربه کاهش علائمی مانند درد، ورم و بی‌حسی را خواهند کرد. این علائم در چند روز پس از تزریق کاهش می‌یابند و نتیجه آن تا چند هفته یا حتی چند ماه دوام دارد.
تجویز تزریق استروئید
تزریق کورتیکواستروئید یا استروئید جهت کنترل التهاب در آرتروز و دیگر مشکلات التهابی بکار گرفته می‌شود. کورتیکواستروئید را می‌توان بطور مستقیم به بافت ملتهب تزریق کرد، یا از طریق داروی خوراکی، تزریق وریدی یا تزریق عضلانی به سراسر بدن انتقال داد. تزریقات استروئید در بیماران آرتروز یا بیماران اسکلتی عضلانی، درد را تا حد چشمگیری کم می‌کند. در بیمارانی که مبتلا به روماتیسم مفصلی هستند، این تزریقات عمدتاً هنگامی تجویز می‌شود که یک یا دو مفصل دچار ورم مفصلی فعال هستند. هدف از درمان، فرو نشاندن شدت علائم یا زمان فعالیت داروهایی با فعالیت کندتر مانند متوترکسات یا پلاکونیل را افزایش می‌دهد.
زانو یک مفصل رایج است که تزریق در آن انجام می‌شود. توصیه می‌شود که بیماران فعالیت‌های سنگین را به مدت 1-2 روز پس از تزریق محدود کنند، تا احتمال تاثیر دارو افزایش یابد. استفاده بیش از حد از مفصل، در 6 ساعت اولیه پس از تزریق می‌تواند آرتروز را تشدید کند. از آنجایی که بی‌حسی موضعی بطور معمول با استروئید ترکیب می‌شود، بیماران آگاه نیستند که فشار زیادی به مفصل مبتلا به آرتروز وارد می‌کنند، زیرا درد، تحت بی‌حسی احساس نمی‌شود.
تزریقات استروئید برای درد مفاصل
پزشک در مطب و به صورت سرپایی تزریق استروئید را انجام می‌دهد. او از یک نوع خاص تصویربرداری اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی استفاده می‌کند تا تصاویر درون مفصل را روی نمایشگر نشان دهد. این کار به پزشک این امکان را می‌دهد تا محل ورود سوزن را مشاهده کند.
بیمار روی تخت معاینه دراز می‌کشد، به نحوی که پزشک به راحتی به مفصل دسترسی داشته باشد. پزشک پوست را تمیز کرده و جهت بی‌حسی موضع، از مواد بی‌حس‌کننده استفاده می‌کند. در حالی که نمایشگر را مشاهده می‌کند، سوزن را به درون مفصل هدایت می‌کند. سپس آنها یک ماده رنگی را تزریق می‌کنند تا به آسانی محل تزریق استروئید را ببینند.
پس از تزریق دارو، بیمار به مدت ده دقیقه در جای خود استراحت می‌کند. سپس پزشک از شما می‌خواهد که مفصل را حرکت دهید تا احساس درد را بررسی کند. در ابتدا به دلیل کاهش عامل بی‌حس کننده، کمی درد را احساس می‌کنید. هنگامی که استروئید اثر خود را در مفصل به جا بگذارد، بیمار کاهش درد را احساس خواهد کرد. این مسئله دو تا هفت روز زمان نیاز دارد.
علاوه بر کاهش درد، گاهی اوقات تزریقات استروئید در تشخیص درد نیز بکار می‌رود. در صورتی که تزریق درد را برطرف نکند، پزشک به این نتیجه خواهد رسید که منشأ درد از محلی دیگر و غیر از مفصل می‌باشد.
تعداد جلسات لازم برای تزریق استروئید
توصیه‌های پزشکان در مورد تزریق استروئیدها به مفاصل مختلف ممکن است متفاوت باشد، اما اکثر پزشکان از تزریق بیش از 3 بار در سال به یک مفصل خودداری می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است در زانوی چپ، دو بار تزریق و در زانوی راست نیز دو بار تزریق در سال انجام شود، اما نمی‌توان چهار بار تزریق در یک طرف بدن انجام داد. تعداد یا تکرار بیش از حد تزریق استروئید می‌تواند باعث آسیب به استخوان، رباط یا تاندون شود.
گزینه‌های مختلفی برای تزریق داروی استروئید وجود دارد و انتخاب آنها بیشتر به ترجیح پزشک بستگی دارد. این گزینه‌ها شامل دپومدرول، متیل پردنیزولون استات، آریستوسپان تریامسینولون هگزاستونید، کنالوگ تریامسینولون استونید و سلستون بتامتازون می‌شود. اغلب بیماران بلافاصله پس از تزریق احساس بهتری می‌کنند، اما هنگامی که بی‌حسی موضعی کاهش می‌یابد، حدود 10 روز طول می‌کشد تا دوباره مزایای این داروها را احساس کنند.
میزان ماندگاری تاثیر تزریق استروئید
مدت زمان ماندگاری تاثیر این دارو از بیماری تا بیمار دیگر متفاوت است. در بیشتر موارد، کورتیکواستروئید بطور مؤثر درد و التهاب را در نواحی درگیر در هرجا، به مدت چهار هفته تا شش ماه کم می‌کند. در برخی موارد، تنها بهبودی کمی حاصل می‌شود. تزریقات کورتیکواستروئید هنگامی بیشترین تاثیر را دارد که با دیگر درمان‌ها مانند فیزیوتراپی ترکیب شود.
عوارض جانبی
در بیشتر افراد، عوارض جانبی تزریق کورتیکواستروئید، بسیار محدود است. ممکن است بیمار تعدادی از واکنش‌های خفیفی که در ادامه ذکر می‌کنیم، تجربه کند:
- درد و کبودی در ناحیه تزریق یا اطراف آن
- سردرد
- بی‌خوابی
- افزایش اشتها
- اگر بیمار دچار فشار خون بالا باشد، مقدار آن کمی افزایش می‌یابد
- در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت باشد، افزایش خفیف قند خون به مدت یک یا دو روز رخ می‌دهد
- حساس و نازک شدن پوست در محل تزریق
اگر در محل تزریق عفونت ایجاد شود، یا تب بالا را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
در صورتی که هر کدام از شرایط زیر در شما وجود دارد، لازم است که به پزشک اطلاع دهید، زیرا ممکن است تزریق کورتیکواستروئید برای شما مناسب نباشد:
- اگر در طول چند هفته گذشته، استروئید تزریق کردید
- باردار یا در دوران شیردهی هستید
- از داروی رقیق کننده خون مانند کومادین استفاده می‌کنید
- در گذشته، واکنش‌های آلرژیک نسبت به استروئید داشتید
- دچار هر نوع عفونتی هستید
- به تازگی واکسن دریافت کردید
