کورتون یک نوع داروی تزریقی است که برای تسکین درد و ورم در نواحی مختلف بدن استفاده میشود. این دارو توسط پزشکان برای درمان آسیب‌ها و مشکلاتی مانند آرتروز و اختلالات خودایمنی (زمانی که سیستم ایمنی بدن، سلول‌های خود را از بین می‌برد) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کورتون در واقع یک نوع کورتیکواستروئید است که برای درمان التهاب (ورم) ناشی از آسیب و بیماری استفاده میشود. این دارو گاهی به صورت تزریق موضعی یا شات کورتون شناخته میشود و معمولاً شامل کنالوگ (تریامسینولون)، دپامدرول (متیل پردنیزلون) و سلستون (بتامتازون) میشود.
افراد اغلب از تزریق موضعی کورتون در مفاصلی مانند لگن، زانو، شانه، ستون فقرات، دست‌ها و پا برای تسکین التهاب (ورم) درون مفصل و اطراف آن استفاده می‌کنند.
در چه مواردی از تزریق کورتون استفاده میشود؟
تزریق کورتون را میتوان در درمان التهاب نواحی کوچک بدن (تزریق موضعی) استفاده کرد، یا آنها را جهت رفع التهابی که سرتاسر بدن را فرا گرفته، (تزریق سیستمیک) بکار میبرند.
مواردی که در آنها میتوان از تزریق کورتون استفاده کرد، شامل موارد زیر است:
- التهاب بورس (بورسیت لگن، زانو، آرنج یا شانه) ، تاندون (تاندونیت مانند آرنج تنیس بازان) و مفصل (آرتروز).
- آرتروز زانو، بورسیت لگن، مشکلات شدید پا مانند خار پاشنه، تاندونیت عضله شانه گردان، شانه منجمد و بسیاری از مشکلات دیگر که میتوان با تزریق کورتون درمان کرد.
- اختلالات خاص پوست مانند آلوپسی ( نوع خاصی از ریزش مو) با تزریق کورتون درمان میشود
- تزریق کورتون در شانه ، می‌تواند التهاب موضعی بافت نرم در شانه مانند بورسیت یا تاندونیت را درمان کند.
- تزریق کورتون در شانه را میتوان همراه با فیزیوتراپی در درمان سندروم عضله شانه گردان و سندروم گیرافتادگی شانه بکار برد.
- گاهی اوقات از تزریق کورتون و یک ماده بی‌حس کننده مانند لیدوکائین جهت تشخیص استفاده میشود. به عنوان مثال اگر درد باسن و کشاله ران پس از تزریق کورتون در لگن بهبود یابد، این درد می‌تواند ناشی از آرتروز لگن باشد و احتمال آرتروز کمر کمتر خواهد بود.
- تزریقات اپیدورال در ستون فقرات (اپیدورال کمر)، تزریق کورتون در ناحیه خاصی در کانال ستون فقرات در کمر است و بوسیله متخصص تحت هدایت تصویربرداری اشعه ایکس (فلوروسکوپی) انجام میشود. این تزریقات به کاهش درد کمر و سیاتیک کمک میکند. تزریق اپیدورال را میتوان در نواحی دیگر کانال ستون فقرات جهت کاهش درد کمر و گردن تجویز کرد.
مزایای تزریق کورتون چیست؟
زمانی که یک مفصل متورم میشود، ممکن است پیش از تزریق کورتون، مایع مفصلی برداشته شود. این مایع می‌تواند تحت آزمایش قرار گیرد تا علت ورم مفصل مشخص شود. این روش تشخیصی دقیق و مؤثری است که از مزایای مهم آن به حساب میآید.
تزریق کورتون دارای مزایای بسیاری است. این روش، رفع التهاب موضعی در نواحی خاصی از بدن را بسیار سریع‌تر و تاثیرگذارتر از داروهای ضدالتهاب مرسوم مانند آسپرین که به صورت خوراکی مصرف می‌شوند، انجام می‌دهد. همچنین، تزریق کورتون از عوارض جانبی خاصی که داروهای ضدالتهاب خوراکی دارند، مانند آسیب به معده، جلوگیری میکند. این روش به آسانی در مطب پزشک انجام میشود و دارای مزایای دیگری همچون شروع سریع فعالیت دارو، قابل اعتماد بودن، میزان موفقیت بالا و عوارض جانبی بسیار کم است.
تزریق کورتون در بافت نرم چگونه انجام میشود؟
پزشک متخصص، داروی کورتیکواستروئید را به درون سرنگ میکشد. همزمان یک بیحسی موضعی ( مانند لدوکائین) را وارد سرنگ میکند. سپس ناحیه تزریق مشخص میشود. عمدتاً پوست در نواحی تزریق با محلول یا الکل یا بتادین استرلیزه میشود.
گاهی، این ناحیه با استفاده از اسپری مانند اتیل کلراید جهت بیحسی به سرعت سرد میشود. سوزن سرنگ وارد بافت شده تا تزریق انجام شود و محلول از سرنگ به درون ناحیه ملتهب تخلیه میشود. سپس سوزن بیرون آورده شده و یک بانداژ در ناحیه تزریق قرار می‌گیرد.
تزریق کورتون در مفصل چگونه انجام میشود ؟
روش تزریق کورتون به مفصل شبیه تزریق در بافت نرم است، با این تفاوت که برای استریل کردن پوست روی مفصل از بتادین استفاده میشود. این اقدام یکی از مهمترین اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از عفونت در مفصل است. علاوه بر این، اگر مایع زیادی درون مفصل وجود داشته باشد، اغلب این مایع ابتدا با یک سرنگ و سوزن مجزا برداشته میشود قبل از تزریق کورتون. برداشتن این مایع به پزشک این امکان را می‌دهد تا آن را تحت آزمایش قرار داده و نمونه‌ای از آن را جهت تشخیص به آزمایشگاه ارسال کند. برداشتن مایع به سرعت درد را کاهش می‌دهد، به دلیل کاهش فشار مایع درون مفصل. در نهایت، برداشت مایع به مفصل کمک میکند تا به سرعت بهبود یابد. پس از تخلیه مایع، پزشک داروی کورتون را به مفصل تزریق میکند، که گاهی اوقات همراه با بیحسی مانند لیدوکائین یا بوپیواکایین (مارکایین) انجام میشود. برخی از پزشکان تحت هدایت سونوگرافی، قبل از تزریق کورتون به مفصل، سوزن را در محل دقیق و مشخص شده وارد می‌کنند (تزریق کورتون تحت هدایت سونوگرافی).
بهبودی پس از تزریق کورتون چه مدت طول میکشد؟
بهبودی پس از تزریق کورتون طولانی نیست. پس از تزریق باید به مفصل استراحت داد تا التهاب آن کاهش یابد. از انجام ورزش‌هایی که مفصل تزریق شده را درگیر میکند، تا چند روز پس از تزریق خودداری کنید.
تزریق کورتون تا چه مدت ماندگاری دارد؟
تقریباً بلافاصله پس از تزریق کورتون، درد برطرف میشود، اما ممکن است یک هفته نیز طول بکشد. انجام تزریق کورتون می‌تواند جهت مشکلات خاصی انجام شود، که خاصیت درمانی دارد (مانند انواع خاصی از بورسیت یا انگشت ماشه‌ای خفیف)، اما در برخی مشکلات، علائم پس از چند هفته یا چند ماه، دوباره بروز میکند. در این شرایط، تزریق دوباره کورتون را میتوان انجام داد، اما خطر عوارض جانبی با تزریقات مداوم و منظم بیشتر میشود.
چه تعداد تزریق کورتون میتوان انجام داد؟
درخصوص تعداد دفعات تزریق کورتون که یک فرد می‌تواند دریافت کند، قانونی وجود ندارد، اما نگرانی‌هایی درباره تزریق مکرر کورتون به یک ناحیه از بدن اعلام شده است. اگر یک یا دو تزریق کورتون به یک ناحیه ، در یک مدت زمان ثابت، مشکل را برطرف نکند، پس این احتمال وجود دارد که تزریق بیشتر کورتون نیز، فایده‌ای نخواهد داشت.
در طول یکسال کمتر از سه تزریق موضعی کورتون رایج است، که بسیاری از جراحان ارتوپد از آن پیروی می‌کنند.
تزریق مکرر کورتون برای بافت‌ها مضر است. مقدار کمی از کورتون در بدن، معقول است، اما تزریقات مکرر می‌تواند با گذشت زمان، به بافت صدمه وارد کند.
گاهی اوقات تعداد تزریق، اهمیت چندانی ندارد. به عنوان مثال، اگر شخص دچار آرتروز شدید مفصل زانو است و تزریق کورتون در هر شش ماه در کاهش درد او بسیار تاثیرگذار است، پس تعداد تزریقات مسئله مهمی نخواهد بود.
از طرف دیگر، اگر شخص دچار التهاب تاندون شانه است، اما از آن طرف، شانه او سالم است، تعداد دفعاتی که تزریق انجام میشود، جهت پیشگیری از آسیب بیشتر به این تاندون‌ها، باید محدود شود.
درست نیست که تزریق کورتون را کاملاً بی‌خطر در نظر بگیرید، زیرا تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد، با گذشت زمان افرادی که بطور مکرر تزریق دریافت کردند، آسیب طولانی مدت به مفاصل آنها با سرعت بیشتری ادامه می‌یابد.
در چندین شرایط خاص، کورتون منجر به مشکلات جدی میشود. مثلاً تزریق اطراف تاندون آشیل موجب افزایش احتمال پارگی تاندون آشیل میشود. به همین دلیل، اکثر جراحان ارتوپد، جهت درمان التهاب تاندون آشیل، تزریق کورتون را تجویز نمی‌کنند.
معایب و عوارض جانبی تزریق کورتون چیست؟
معایب تزریق کورتون، لزوم سوراخ شدن پوست به دلیل ورود سوزن است و همچنین عوارض کوتاه و بلند مدت آن است. بهتر است تاکید کنیم که گرچه هرکدام از این عوارض جانبی ممکن است رخ دهد، اما آنها معمولاً ایجاد نمی‌شوند.
عوارض کوتاه مدت تزریق کورتون شایع نیست اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- جمع شدگی (تحلیل) و روشن شدن پوست (کاهش رنگ دانه) پوست در ناحیه تزریق، وجود عفونت باکتریایی در بدن (مانند عفونت مفصلی)، خونریزی موضعی از رگ‌های خونی بریده شده در پوست یا عضله
- درد در ناحیه تزریق
- تشدید التهاب در ناحیه تزریق به دلیل واکنش به داروی کورتیکواستروئید ( التهاب پس از تزریق)
افزایش درد پس از تزریق عمدتاً به دلیل التهاب پس از تزریق رخ می‌دهد، زیرا واکنش حقیقی به کورتون به ندرت ایجاد میشود. تاندون‌ها به دلیل تزریق کورتون در نزدیکی آنها، ضعیف می‌شوند. پارگی تاندون به دلایلی که پیش از این ذکر شد، ممکن است رخ دهد. برافروختگی صورت نیز در 40 درصد از موارد ممکن است ایجاد شود، اما تنها مدت کوتاهی دوام دارد. تعریق، سرگیجه و بی‌خوابی از عوارض غیرمتداول آن هستند. صدمه به عصب یکی از عوارضی است که به ندرت رخ می‌دهد.
در بیماران دیابتی، تزریق کورتون منجر به افزایش سطح قند خون میشود. تزریق کورتون در بیمارانی که دچار عفونت زمینه‌ای هستند، ممکن است تا حدی توانایی بدن جهت مقابله با عفونت را کاهش دهد و عفونت تشدید شده و یا با رفع علائم و نشانه‌های التهاب، وجود عفونت را مخفی کند. بطور کلی، تزریق کورتون در افراد دیابتی با احتیاط انجام میشود و در افرادی که دچار عفونت فعال هستند، از انجام آن خودداری می‌کنند. تزریق کورتون همچنین در افرادی که اختلالات خونریزی دارند، با احتیاط انجام میشود.
عوارض طولانی مدت تزریق کورتون به مقدار آن و تعداد دفعات تزریق بستگی دارد. عوارض جانبی بالقوه آن، با مقدار بیشتر دارو و تعداد دفعات بیشتر، که ورود سیستمیک کورتون را به بدن افزایش می‌دهد، شامل موارد زیر است:
- نازک شدن پوست
- کبود شدن بدن با ضربه‌ای آرام، افزایش وزن
- ورم کردن صورت
- آکنه ( آکنه استروئید)
- بالارفتن فشار خون
- تشکیل آب مروارید
- نازک شدن استخوان ( پوکی استخوان)
- نوعی آسیب جدی اما نادر به استخوان های مفاصل بزرگ ( نکروز آواسکولار یا استئونکروز)
