بدن انسان یک نیروگاه بسیار پیچیده است که اطلاعات را از طریق سیگنال‌های الکتریکی ارسال می‌کند. این سیگنال‌ها توسط اعصاب و عضلات تولید می‌شوند و مغز میتواند آن‌ها را برای فعال کردن سیستم حرکتی به بدن ارسال کند. هر عملی که در بدن انجام میشود، از دویدن و بلند کردن دست تا جویدن، به مقدار مشخصی انرژی و نیرو نیاز دارد. وقتی اعصاب و عضلات آسیب می‌بینند، این سیگنال‌های الکتریکی ممکن است مسدود یا کند شوند که این موضوع میتواند باعث درد، بی حسی یا ضعف در بعضی مناطق بدن شود. در این صورت، ممکن است نیاز به تست نوار عصب و عضله یا الکترومایوگرافی باشد که پزشک معالج شما میتواند در این زمینه به شما کمک کند.
آزمایش الکترومایوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی (NCS) دو مولفه اصلی تشخیص بیماری‌ها یا آسیب‌هایی هستند که ممکن است باعث درد، بی حسی یا ضعف در بعضی مناطق بدن شوند. این آزمایشات، سیگنال‌های الکتریکی موجود در عضلات و اعصاب را ضبط و تجزیه و تحلیل میکنند. در نهایت، نتایج این آزمایشات به پزشک معالج شما کمک می‌کند تا به تشخیص دقیق‌تری برسد و درمان مناسبی را برای شما تجویز کند.
بسته به مشکل در حال ارزیابی، ممکن است هر دو نوع آزمایش را در یک مراجعه انجام داده شود. مدت زمان آزمایش نوار عصب و عضله معمولاً بین 30 تا 60 دقیقه است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی نوار عصب و عضله و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر مهسا مظاهری متخصص طب فیزیکی توانبخشی در اصفهان با شماره تلفن‌های 03132372301 – 09398670202 تماس حاصل فرمایید.
کاربرد نوار عصب و عضله چیست؟
با پیشرفتهای فنآوری پزشکی، پزشکان در حال یافتن راههای بیشتری برای تشخیص و تعیین دقیق آسیب یا بیماری هستند. با آزمایشاتی مانند الکترومیوگرافی (EMG)، پزشکان میتوانند با استفاده از علم علائمی را کشف کنند که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند و از تشخیص نادرست جلوگیری میکنند. در مقایسه با سایر روشهای آزمایش، سوزن EMG و NCS باعث ایجاد احساس ناراحتی میشود، هیچ عوارض جانبی جزئی ندارد و بر خلاف سایر روشهای موجود مانند نمونه خون، آزمایش ادرار و سی تی اسكن، نتایج فوری را نشان میدهد. در چند دهه گذشته پزشکان یاد گرفتهاند که چگونه سیستم الکتریکی پیچیده بدن را بخوانند و آنچه میتواند در مورد سلامتی به ما بگوید، متوجه شوند.
آزمایش الکترومیوگرافی (EMG) میتواند اطلاعاتی در مورد مشکلات عصبی و عضلانی فراهم کند که از طریق دیگر قابل تعیین نیست و میتواند تا حد زیادی به تفسیر یافته‌های سایر مطالعات مانند ام ار آی یا سی تی اسکن کمک کند (این مطالعات ساختار را نشان می‌دهند، اما آزمایش EMG عملکرد عصبی را نشان میدهد و به پزشک کمک می‌کند کدام ناهنجاری‌های مشخص شده در تصویربرداری، باعث بروز مشکل شده است).
برخی از اختلالات شایع که نوار عصب و عضله EMG / NCS قادر به تشخیص آن‌ها است:
- سندرم تونل کارپ: این گرفتگی یکی از اعصاب دست (عصب مدیان) است. علائم به طور معمول بی‌حسی در سه تا چهار انگشت اول دست است که اغلب در شب بدتر میشود و اغلب با تکان دادن دست (با علامت “بیدار و لرزش”) کاهش می‌یابد.
- رادیکولوپاتی به نام ”عصب تحت فشار”: این یک گرفتگی عصب نخاعی است که هنگام عبور از نخاع و عبور از مهره و دیسک بین مهره‌ای از نخاع خارج میشود. علائم ممکن است شامل گزگز و بی‌حسی دست یا پا، ضعف و یا آتروفی عضلات باشد.
- نوروپاتی محیطی: نشانه‌ای ظاهر میشود که نشان میدهد اعصاب در بازوها و پاها به درستی کار نمی‌کنند. شایع‌ترین دلایل این بیماری دیابت و اعتیاد به الکل است. بسیاری از افراد از ابتلا به دیابت اطلاع نداشته باشند و انجام آزمایشات EMG / NCV به درستی میتواند اولین آزمایشی باشد که سوء ظن پزشک در مورد بیماری را تایید می‌کند.
برخی از شرایط مهم، اما کم‌تر معمول که از نوار عصب و عضله EMG / NCV برای تشخیص استفاده میشود شامل موارد زیر است:
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یا “بیماری لو گریگ“: این یک اختلال اولیه در نخاع است و آزمایش EMG / NCV برای تشخیص بسیار مهم است. علائم این اختلال متفاوت است و به طور معمول شامل ضعف تکه تکه اما گسترده بدون هیچ گونه بی حسی یا از دست دادن حسی است.
- میاستنی گراویس: در این اختلال، بدن آنتی بادی تولید می‌کند که بر توانایی عملکرد صحیح عضلات تأثیر می‌گذارد. علائم ممکن است شامل افتادگی پلکها و دیگر ضعف عضلانی با احساس طبیعی باشد.
در روز آزمایش نوار عصب و عضله باید چه کاری انجام دهید؟
از هیچ لوسیونی روی پوست خود استفاده نکنید. لوسیون باعث جلوگیری از تکانه‌های الکتریکی در امتداد پوست شده و نتایج آزمایش را به میزان قابل توجهی تغییر میدهد. لطفا هر داروی ضد درد که معمولاً مصرف می‌کنید را مصرف کنید. آزمایشات EMG / NCV و در واقع هیچ آزمایشی نمی‌تواند میزان درد فرد را تعیین کند. داروهای مسکن باعث تغییر نتایج آزمایش نمی‌شوند.
تست نوار عصب و عضله یا الکترومایوگرافی چگونه است؟
قبل از تست نوار عصب و عضله یا الکترومایوگرافی، فرد باید مصرف داروی رقیق کننده خون را به پزشک خود اطلاع دهد زیرا سوزن‌های مورد نیاز برای عمل ممکن است باعث خون‌ریزی جزئی شود، هم‌چنین هر گونه عفونت اخیر، سابقه سرطان یا دفیبریلاتور کاشته شده اطلاع داده شود به طوری که اقدامات ایمنی مناسب به خاطر بیمار ممکن است انجام شود.
آزمایش الکترومیوگرافی EMG
آزمایش الکترومیوگرافی (EMG) نیازمند استفاده از چند سوزن بسیار نازک و کوچک است که در عضلات قرار می‌گیرند. این سوزن‌ها پس از اینکه بیمار عضلات مورد آزمایش را شل می‌کند، فعالیت الکتریکی را ثبت میکنند. سیگنال‌های الکتریکی به صفحه‌ای منتقل میشود که این سیگنال‌ها را به صدا و تصویر تبدیل می‌کند. پس از اتمام آزمایش، سوزن‌ها برداشته می‌شوند و بیمار میتواند بلافاصله نتایج آزمایش را مشاهده کند. احتمال وجود کمی درد و کبودی پس از آزمایش وجود دارد، اما هیچ عارضه جانبی شدید دیگری گزارش نشده است.
آزمایش مطالعه هدایت عصبی (NCS)
آزمایش مطالعه هدایت عصبی (NCS) معمولاً قبل از آزمایش الکترومیوگرافی (EMG) برای ارزیابی عصب در سطح نزدیک‌تر انجام میشود. در این آزمایش، پزشک الکترودها را در امتداد مسیرهای عصبی خاصی به بدن می‌چسباند تا توسط جریان الکتریکی تحریک شوند و سپس این جریان توسط الکترودها پیگیری و ثبت میشود. سرعت تکانه‌های الکتریکی در اعصاب بدن میتواند تا 120 متر در ثانیه برسد. بنابراین هنگامی که نتایج بررسی میشود، می‌توان سرعت و سلامت اعصاب را مشاهده و ارزیابی کرد. سپس پزشکان میتوانند برای یافتن ناحیه مشکل دار به آزمایش اعصاب در نقاط خاص ادامه دهند. تنها دردی که در طی این آزمایش تجربه میشود، جریان الکتریکی است که فقط برای چند ثانیه احساس میشود. بیماران بلافاصله پس از اتمام آزمایش میتوانند بروند و نتایج خود را مشاهده کنند.
