مینیسک یک ساختار غضروفی کوچک است که در زانو وجود دارد و به عنوان کمک فنر مینیاتوری در عملکرد زانو عمل می‌کند. هر زانو دارای دو مینیسک است، یک مینیسک خارجی و یک مینیسک داخلی. این مینیسک‌ها به جذب ضربه از طریق مفصل زانو و همچنین به خم و صاف شدن زانو کمک می‌کنند.
وقتی شما پریدن یا زمین خوردن در حالت ناخوشایند یا پیچ خوردن بالای زانو با قرار دادن پا روی زمین، مینیسک شما ممکن است تحریک شود و دچار آسیب یا پاره شود. همچنین، شرایط دژنراتیو مانند آرتروز می‌تواند باعث پارگی مینیسک در زانو شما شود. این ممکن است باعث درد در زانو و متورم شدن مفصل زانو شود و باعث کاهش تحرک زانو شود.
در صورت تشخیص پارگی مینیسک، پزشک ممکن است شما را به فیزیوتراپی ارجاع دهد. فیزیوتراپیست می‌تواند به شما کمک کند تا حرکت و قدرت طبیعی خود را بازیابید و به شما کمک کند تا به سطح فعالیت قبلی خود برگردید.
علل پارگی مینیسک
پارگی مینیسک زانو در صورت آسیب یا ضربه به زانو اتفاق می‌افتد که می‌تواند ناگهانی یا با گذشت زمان به دلیل تحلیل رفتن بافت ایجاد شود. اغلب اوقات، سطح جانبی پا تحت فشار قرار می‌گیرد و منجر به پارگی غضروف می‌شود. این می‌تواند دردناک و باعث محدود شدن حرکت زانو شود.
- پارگی مینیسک می‌تواند با چرخش یا تغییر جهت ناگهانی زانو رخ دهد. بسیاری اوقات در کنار آسیب‌های دیگر مانند پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) یا رباط صلیبی میانی (MCL) رخ می‌دهد.
- معمولاً چرخش یا پیچ خوردن غیرطبیعی پا می‌تواند باعث پارگی جزئی یا کامل غضروف هر دو مینیسک شود. آسیب‌های پیچشی هنگامی رخ می‌دهد که زانو می‌چرخد اما پا در موقعیت خود ثابت می‌ماند. ورزش‌های اکشن مانند فوتبال، اسکی روی یخ و بسکتبال می‌توانند باعث این نوع آسیب شوند.
- علاوه بر این، یک خمش شدید یا چرخش بیش از حد زانو می‌تواند در حین جراحی یا برش زانو، مینیسک را پاره کند.
- حرکاتی شامل خم شدن، چرخش و لگد زدن سریع با پارگی مینیسک جانبی همراه است.
- حتی فعالیت‌های روزمره مانند سوار شدن و پیاده شدن از ماشین، ایستادن سریع یا زمین خوردن / لیز خوردن می‌تواند باعث پارگی مینیسک در شخصی شود که مستعد است.
علائم پارگی مینیسک
شایع‌ترین علائم پارگی مینیسک عبارتند از:
- زانو درد
- مشکل در حرکت دادن زانو یا راه رفتن (به دلیل قفل شدن زانو)
- تورم و حساسیت به لمس در اطراف زانو
- تق تق زانو در هنگام آسیب دیدگی
- تمایل زانوی شما به اصطلاح “گیر افتادن” یا قفل شدن
تشخیص آسیب و پارگی مینیسک زانو
در صورتی که درد در زانوی شما به وجود آمده است، در ابتدا باید به آن توجه کنید و بررسی کنید که آیا این درد خطرناک است یا خیر. در بعضی موارد، درد ممکن است بی‌خطر باشد و شما می‌توانید به فعالیت‌های روزمره و ورزشی خود ادامه دهید. اما در صورتی که درد به شدت افزایش یابد و با سوزش و التهاب همراه شود، احتمالاً زانوی شما دچار آسیب خواهد شد.
برای تشخیص پارگی مینیسک زانو، بهتر است به پزشک معاینه‌ی فیزیکی مراجعه کنید. پزشک با بررسی جزئیات مربوط به آسیب دیدگی از زبان بیمار و انجام معاینات فیزیکی، به تشخیص نهایی می‌رسد. همچنین، برای رد شکستگی استخوان و سایر مشکلات، ممکن است نیاز به عکسبرداری داشته باشید. در بعضی موارد، پزشک ممکن است نیاز به اسکن (MRI تصویربرداری تشدید مغناطیسی) داشته باشد که به وی در درک وضعیت زانو کمک می‌کند و ارزیابی دقیق‌تری از غضروف‌های زانو را فراهم می‌کند.
در نتیجه، در صورتی که درد زانوی شما به شدت افزایش یافته و با سوزش و التهاب همراه شده است، بهتر است به پزشک معاینه‌ی فیزیکی مراجعه کرده و درمان مناسب را دریافت کنید.
درمان پارگی مینیسک چیست
درمان پارگی مینیسک زانو، به ابعاد و محل پارگی بستگی دارد. از دیگر عواملی که در درمان تأثیر می‌گذارد می‌توان به سن، سطح فعالیت و آسیب‌های گذشته اشاره کرد. قسمت بیرونی مینیسک، که اغلب به عنوان “منطقه قرمز” شناخته می‌شود، دارای خون رسانی خوبی است و در صورت پارگی جزئی، ممکن است گاهی خود به خود بهبود یابد.
در مقابل، دو سوم داخلی مینیسک که “منطقه سفید” نامیده می‌شود، خون‌رسانی خوبی ندارد. پارگی مینیسک زانو در این قسمت به خودی خود بهبود نمی‌یابد زیرا این ناحیه فاقد رگ‌های خونی برای ایجاد مواد مغذی شفابخش است.
روش‌های زیر در درمان آسیب مینیسک زانو توصیه می‌شوند:
- زانو را استراحت دهید. اگر زانو دردناک است، فعالیت‌ها را محدود کنید. برای کمک به تسکین درد از عصا استفاده کنید.
- برای کاهش درد و تورم، یخ روی زانوی خود قرار دهید. این کار را به مدت 15-20 دقیقه هر 3-4 ساعت به مدت 2-3 روز یا تا زمانی که درد و تورم از بین برود، انجام دهید.
- زانوی خود را ببندید. برای تنظیم تورم از بانداژ یا زانوبند نوع نئوپرن استفاده کنید.
- وقتی نشسته یا دراز کشیده روی تخت یا مبل هستید، با قرار دادن بالش زیر زانوی خود، پا را از سطح زمین بلند کنید.
- از داروهای ضد التهاب استفاده کنید. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن، ادویل یا موترین به درد و تورم زانو کمک می‌کند. سعی کنید از داروهای توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید. با این حال، این داروها می‌توانند عوارض جانبی، خطر خونریزی و زخم در بدن که درد را افزایش می‌دهد داشته باشند. آن‌ها باید فقط مدت کوتاهی استفاده شوند، مگر اینکه پزشک شما به طور خاص گفته باشد که دوز را افزایش دهید.
- برای کمک به کاهش استرس در زانوی خود از ورزش‌های کششی و تقویت کننده عضلات استفاده کنید. از پزشک خود بخواهید که یک فیزیوتراپیست را برای راهنمایی و نحوه‌ی صحیح حرکات ورزشی به شما معرفی کند.
- از فعالیت‌های ضربه‌ای مانند دویدن و پریدن خودداری کنید.
این روش‌های درمانی محافظه کارانه همیشه کافی نیستند. اگر پارگی شدید و همراه با علائمی چون ناپایداری یا قفل شدگی زانو همراه باشد جراحی نیز برای ترمیم لازم است. این روش به طور معمول بسیار ساده است و پس از یک روز بستری در بیمارستان، به خانه باز می‌گردید. در صورت انجام جراحی، ممکن است بعد از آن برای مدتی نیاز به بریس زانو داشته باشید.
چه تمریناتی را می‌توان در خانه انجام داد
در ادامه، تمرینات مناسب برای پارگی مینیسک زانو آموزش داده شده است:
- فلکشن و اکستنشن زانو: این تمرین را می‌توانید ایستاده یا نشسته انجام دهید. زانو را تا جایی که درد و دامنه حرکت به شما اجازه می‌دهد، به راحتی خم و راست کنید. این تمرین را برای 3 ست، هر بار 10 تا 20 بار تکرار کنید.
- بالا آوردن مستقیم پا: در حالت خوابیده به پشت، یک پای خود را صاف و روی زمین نگه دارید و پای دیگر را به سمت بالا بکشید. عضله چهارسر ران در این حالت منقبض می‌شود. پا را به آرامی و تا ارتفاع حدود 15 سانتی‌متر از زمین بلند کنید، سپس به آرامی پایین بیاورید. این حرکت را حدود 10 بار تکرار کنید.
- لغزش پاشنه پا: در حالت خوابیده، یک زانو را به سمت بالا خم کنید و پاشنه را در امتداد زمین بکشید. پاشنه باید تا جایی که ممکن است به سمت باسن کشیده شود. این حرکت را 10 تا 20 بار برای هر پا تکرار کنید.
- ورزش عضلات ساق پا: ایستاده و پاها را به اندازه عرض شانه از هم باز کنید و در صورت لزوم برای حفظ تعادل دیوار را نگه دارید. پاشنه‌ها را تا جایی که ممکن است از زمین بلند کنید و به آرامی به عقب برگردید. این حرکت را 2 تا 3 ست، هر بار 15 تا 20 بار تکرار کنید.
- ورزش برای ماهیچه‌های دورکننده لگن: روی پای سالم ایستاده و پای آسیب دیده را تا جایی که ممکن است از بدن دور کنید.
