آبدرمانی به عنوان یک روش درمانی جایگزین، از آب برای درمان بیماریهای خاص استفاده میکند. این روش از محرک‌های حرارتی، مکانیکی و شیمیایی آب بر بدن انسان برای بهبود و درمان بیماری‌ها استفاده میکند.
آبدرمانی میتواند برای همه افراد مفید باشد، اما به ویژه بسته به نوع استفاده، میتواند در درمان مواردی مانند یبوست، ورم و التهاب، جوش‌ها، سوختگی‌ها، کوفتگی ماهیچه‌ها، درد بعد از عمل جراحی، گرفتگی سینه، اضطراب، استرس، اضافه وزن، سرماخوردگی مزمن دستگاه گوارش، وضعیت متراکم کبد، طحال، روده بزرگ و ناتوانی جنسی موثر باشد.
مزایا
آبدرمانی علاوه بر درمان موارد عصبی و عضلانی، مانند دستروفی ماهیچه ها، میتواند در درمان موارد مختلفی از بافتهای نرم و آسیبهای استخوانی نیز مؤثر باشد.
مزایای آبدرمانی عبارتند از:
- تسکین کمردرد
- کاهش دردهای به وجود آمده در مشکلات لگن و زانوها، همراه با بیماری آرتروز
- کاهش دردهای ناشی از آسیبهای وارده به شانه و فرآیندهای درمانی پس از عمل جراحی.
- افزایش انعطاف پذیری مفاصل. به دلیل آنکه خاصیت شناوری طبیعی در بدن انسان باعث کاهش تأثیرات جاذبه زمین بر بدن میگردد، دامنه فعالیت مفاصل هم افزایش میابد. خاصیت شناوری به کاهش درد در نقاط مربوطه کمک میکند. اگر آب گرم باشد، ماهیچه های دردناک یا سفت شده شل خواهند شد.
- به افزایش قدرت کمک میکند. از آنجایی که آب 600 تا 700 مرتبه بیشتر از هوا مقاومت ایجاد میکند، محیط راحتی را نیز برای قوی کردن ماهیچه های تضعیف شده به وجود می آورد. در آب، این مقاومت از تمامی نقاط حرکت بدن سرچشمه میگیرد. خارج از آب، بیمار نیاز به تکمیل دو یا سه حرکت ورزشی متفاوت دارد تا بتواند همان نتایج را به دست بیاورد.
- درد ماهیچه را کاهش میدهد. غوطه ور شدن در آب گرم منجر به شل شدن بدن خواهد شد. این عمل با تحریک گردش خون و افزایش انتقال آن به ماهیچه های دردناک صورت میپذیرد. با کاهش تأثیر جاذبه، فشار ایجاد شده توسط وزن طبیعی بدن به صورت موقت از ساختار تضعیف شده بدن برداشته و درد و ورم را کاهش میدهد. این عمل به نوبه خود منجر به افزایش دامنه فعالیت و گردش خون بیمار خواهد شد و به کارکرد قلب و کاهش لخته خون در اعضای بدن کمک خواهد کرد.
- به تعادل کمک میکند. از آنجایی که غوطه ور شدن در آب باعث ایجاد فشاری یکسان بر تمام نقاط بدن میشود، حالت شناوری در آب کمک خواهد کرد و بیمار از زمان کافی برای عکس العمل در صورت لغزیدن برخوردار خواهد بود. به همین دلیل، ترسی از افتادن و آسیب دیدن وجود ندارد.
- مسکنی برای استرس. آبدرمانی میتواند استرس را در هر شخصی کاهش دهد. دلیل این امر آن است که جریان آب در استخر آبدرمانی میتواند فشار خون را بر اساس یه ماساژ احساسی کاهش دهد. هنگامی که فشار خون کاهش پیدا میکند، میزان آندورفینها افزایش پیدا میکند. این هورمون، هورمون شادی است که قادر است استرس را کاهش دهد و ذهن شخص را تر و تازه کند.
- از بین بردن سموم بدن. با انجام آبدرمانی، در واقع، سموم داخل بدن میتوانند از بین بروند و به این عمل معمولاً سم زدایی گفته میشود. در این فرآیند، با خیساندن خود در آب گرم، سیستم ایمنی قادر به فعالسازی می باشد. در این حالت عملیات سم زدایی بدن به خوبی پیش میرود و بدن احساس تازگی خواهد کرد.
- حفظ مصونیت. با این روش، جریان خون به راحتی صورت خواهد پذیرفت و فرآیند تشکیل گلبولهای قرمز و سفید به خوبی انجام میگیرد. البته، اگر تولید گلبولهای سفید مناسب باشد، سیستم ایمنی میتواند به خوبی کار کند. دلیل این امر آن است که گلبولهای سفید بهترین گزینه برای مقابله با باکتری و ویروسها هستند. در نتیجه، اگر گلبولهای قرمز به درستی تولید شوند، خون در شرایط مناسبی باقی خواهد ماند.
انواع روشها برای آبدرمانی
آبدرمانی به روشهای مختلفی میتواند انجام شود:
- گرداب، جکوزیها و استخر آب گرم: این استخرها از اسپری آب برای ماساژ دادن بدن استفاده میکنند. فیزیوتراپیست ها از این استخرها برای کمک به بیماران آسیب دیده استفاده میکنند تا بیماران قدرت ماهیچه های خود را باز یابند و دردهای مفصل و ماهیچه آنها نیز کاهش یابد. برخی ماماها و مختصص های زنان و زایمان نیز برای کاهش درد ناشی از زایمان، استفاده از استخر آب گرم را پیشنهاد میکنند.
- استخرها و تانکهای هابارد: فیزیوتراپیست ها و متخصصان توانبخشی تمرینات سبکی را در زیر آب پیشنهاد میکنند تا نیروی ماهیچه را در اشخاص مصدوم، بازگردانند. همچنین، خاصیت شناوری که در حالت غوطه ور در آب به وجود می آید، به کاهش دردهای مربوط به سلامت بدن، از جمله آرتروز، کمک میکند. بنیاد آرتروز مجموعه ای از برنامه های ورزشی آبی را در نظر گرفته که برای بهبود نیروی ایزومتریک و محدوده حرکت در بیماران که از پوکی استخوان رنج میبرند، به کار گرفته میشود.
- حمام ها: حمام های آب گرم برای کاهش تب بالا پیشنهاد میشوند. دوشها از قدیمیترین روشهای استراحت و تمدد اعصاب محسوب میشوند. متخصصان آروماتراپی اغلب استفاده و اضافه کردن روغنهای ضروری در حمام مانند اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) را برای کاهش استرس پیشنهاد میکنند. اضافه کردن نمک (منیزیم سولفات) و نمک دریا به وان، آسایش را به وجود می آورد و درد ناشی از روماتیسم و آرتروز را کاهش میدهد.
- دوشها: دوشها معمولاً برای تحریک گردش خون در بدن پیشنهاد میگردند. جتهای آبی در سَری دوشها نیز برای ماساژ دادن ماهیچه های دردناک مورد استفاده قرار میگیرند. همچنین، به بیمارانی که دچار سوختگی شده اند، روش آبدرمانی با دوش بیشتر از روش غوطه وری در آب پیشنهاد میگردد.
- رطوبت فشرده: تراکم رطوبت و سرما قادر خواهد بود تا ورم و التهاب ناشی از مصدومیت را بهبود ببخشد. این تراکمات همچنین قادر خواهند بود تا تب و سردرد را کاهش دهند. گرما و تراکمات گرم برای درد ماهیچه و آبسه ها مفید هستند.
- درمان با بخار و سونا: اتاقهای بخار و سونا برای باز شدن منافذ پوستی و پاک کردن بدن از سموم توصیه میشوند. استنشاق بخار برای درمان بیماریهای تنفسی توصیه شده است. اضافه کردن گیاهان دارویی به حمامهای بخار، ارزش درمانی آن حمام را افزایش خواهد داد.
- آبدرمانی داخلی: برای پاکسازی کامل روده ها با عمل تحریک، مایعی به وسیله سوزن به داخل مقعد فرستاده میشود. شست و شو به وسیله آب استریل شده روش دیگری از آبدرمانی داخلی میباشد.
در این روش درمان، واژن با استفاده از آب پاکیزه شست و شو داده میشود و ممکن است داروها یا مواد دیگری در آب حل شده باشند. این نوع شست و شوی واژن میتواند توسط شخص خودش انجام شود و کیت‌های مربوط به شست و شوی واژن در بیشتر داروخانه‌ها قابل تهیه هستند. طرفداران این درمان باور دارند که این روش برای برخی مشکلات گوارشی مناسب است.
آبدرمانی به مجموعه‌ای از درمانهای مرتبط با درد و تحرک یا ورزش‌هایی گفته میشود که در داخل آب انجام میشود و هدف آن استراحت و توانبخشی بدن است. افرادی که به برنامه درمانی با آب مشغول هستند، ممکن است خود را در حالت غوطه‌وری کامل در آب، نیمه غوطه‌وری و یا حتی شناور در آب بیابند.
حمام متضاد به استفاده از آب سرد و گرم به صورت متناوب در حمام اشاره دارد. این نوع حمام‌ها ثابت کرده‌اند که میتوانند درد، ورم و التهاب را کاهش دهند.
در روش هیدروماساژ از جتهای پرفشار استفاده میشود که به کاهش درد و تسکین اعصاب کمک میکند و همچنین به استراحت بدن کمک میکند.
کارکرد آبدرمانی چگونه است؟
در زمینه‌ی آبدرمانی، از روشهای متنوعی مانند اسفنج‌زدن، متراکم‌کردن، دوش گرفتن، حمامهای گرم یا سرد، بخار، سونا، ماساژهای یخ و سایر روشهای درمانی برای کمک به درمانهای مختلف استفاده میشود.
آبدرمانی نقش مهمی در تأثیر بر عکس‌العمل‌های بدن به فشار آب، محرک‌های سرد و گرم، احساس شخص نسبت به آب و استفاده طولانی مدت از حرارت دارد.
عصب‌ها در درک عمق احساسات در پوست بدن نقش دارند و این موضوع در تحریک سیستم ایمنی، بهبود جریان خون و هضم در بدن، تأثیر در تولید هورمون‌های استرس، کاهش حساسیت بدن به درد و تحریک گردش خون بسیار مهم است.
برای کسانی که دچار استرس یا سفتی ماهیچه هستند، توصیه میشود که حمام یا دوش داغ بگیرند. همچنین، برای کاهش استرس و خستگی، گرفتن یک حمام یا دوش گرم و سپس یک دوش آب سرد کوتاه برای تحریک بدن و ذهن مفید است.
درد یا استرس میتواند تغییرات شیمیایی در بدن ایجاد کند (مانند ضربان قلب و فشار خون). آبدرمانی میتواند این علائم را با تسکین دادن، کاهش مفصل‌های متورم و کاهش سرعت عکس‌العمل به استرس، کاهش دهد. این روش میتواند روند مواجهه با درد را آسان‌تر کند.
آبدرمانی در این شرایط نباید مورد استفاده قرار گیرد
استفاده از آبدرمانی برای شرایط زیر توصیه نمیگردد:
- فوبیای ترس از آب
- بیماری قلبی عروقی
- بیماری قلبی ریوی
- دیابت قندی
- اختلال تعادل
- سابقه مشکلات مغزی عروقی مانند سکته
- صرع
- بی اختیاری
- آماس گوش درونی
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- تب
- مشکلات پوستی
- حساسیت به کلر
- بیماریهای واگیردار
- هپاتیت
- عمل جراحی تراکستومی (برش نای)
- عفونتهای مجاری ادراری
- زخمهای باز
- عملهای جراحی اخیر
