آرتروز گردن یکی از شایعترین اختلالات مهرهای است که در نتیجه تغییرات و تخریب مهرهها و دیسکهای بین مهرهای ایجاد میشود. این وضعیت معمولاً به دلیل پیری یا آسیبدیدگی و یا بیماری آرتریت روماتوئید رخ میدهد. درد گردن، یکی از نشانههای اصلی آرتروز گردن است و ممکن است تنها علامت این وضعیت باشد. معاینه معمولاً نشان میدهد که افراد مبتلا به آرتروز گردن توانایی محدودی در خم شدن سر به سمت شانهها و چرخش سر را دارند. هدف اصلی درمان، تسکین درد و جلوگیری از آسیب دائمی به نخاع و ریشههای عصب است.
فیزیوتراپی معمولاً اولین گزینه درمان غیر جراحی برای افراد مبتلا به آرتروز گردن است. پزشک معمولاً ورزشهای خاصی را توصیه میکند که میتواند در تسکین درد، تقویت و کشش عضلات ضعیف یا کشیده کمک کند. در برخی موارد، فیزیوتراپی ممکن است شامل وضعیت درمانی یا استفاده از کشش برای کشیدگی مفاصل و عضلات گردن باشد. مدت زمان برنامههای فیزیوتراپی ممکن است متفاوت باشد، اما به طور کلی این برنامهها معمولاً از 6 تا 8 هفته طول میکشد و جلسات 2 تا 3 بار در هفته برنامهریزی میشود.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی درمان آرتروز گردن در مطب دکتر مهسا مظاهری متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در اصفهان و یا برای رزرو نوبت با شماره تلفنهای 03132372301 – 09398670202 تماس حاصل فرمایید.
علل آرتروز گردن
آرتروز گردن در اثر پیری و ساییدگی مزمن ستون فقرات گردن ایجاد میشود. بسیاری از افراد بالای 50 سال مبتلا به آرتروز گردن هستند. این شامل دیسکها یا بالشتکهای بین مهرههای گردن و مفاصل بین استخوانهای ستون فقرات گردن است. ممکن است روی استخوانهای ستون فقرات (مهرهها) خارهای غیرطبیعی وجود داشته باشد.
این تغییرات میتواند شامل موارد زیر باشد:
- دیسکهای کم آب. دیسکها مانند بالشتکهایی بین مهرههای ستون فقرات شما عمل میکنند. در سن 40 سالگی دیسکهای ستون فقرات اکثر افراد شروع به خشک شدن و جمع شدن میکنند، که این امر باعث میشود تماس استخوان روی استخوان بین مهرهها بیشتر شود.
- دیسکهای فتق شده. سن بر قسمت بیرونی دیسک نخاعی شما نیز تأثیر میگذارد. ترکهایی که اغلب منجر به برجستگی دیسک ها (فتق) میشوند ایجاد میشوند که گاهی اوقات میتوانند به نخاع و ریشههای عصبی فشار وارد کنند.
- خار استخوان. تحلیل رفتن دیسک اغلب منجر به تولید مقدار اضافی استخوان در یک تلاش نادرست برای تقویت ستون فقرات می شود. این خارهای استخوانی گاهی اوقات میتوانند نخاع و ریشههای عصب را خراب کنند.
- رباطهای سفت. رباطها بندهای بافتی هستند که استخوان را به استخوان متصل میکنند. رباطهای ستون فقرات با افزایش سن سفت میشوند و باعث انعطافپذیری کمتری در گردن شما میشود.
با گذشت زمان، این تغییرات میتوانند یک یا چند ریشه عصبی را تحت فشار قرار دهند. در موارد پیشرفته، نخاع درگیر میشود – آرتروز گردنی همراه با رادیکولوپاتی نه تنها بازوها، بلکه پاها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
ساییدگی و پارگی روزمره ممکن است این تغییرات را آغاز کند. افرادی که در کار یا ورزش بسیار فعال هستند ممکن است بیشتر به آنها مبتلا شوند.
عوامل خطر در آرتروز گردن
عامل اصلی خطر پیری است. در سن 60 سالگی، بیشتر علائم آرتروز گردن در اشعه ایکس نشان داده میشود. سایر عواملی که میتوانند فرد را در معرض آرتروز گردن قرار دهند عبارتند از:
- اضافه وزن و ورزش نکردن
- داشتن شغلی که نیاز به برداشتن اجسام سنگین یا پیچ و خم زیاد گردن دارد
- آسیب گردن در گذشته (اغلب چندین سال قبل)
- جراحی ستون فقرات گردن در گذشته
- پارگی یا لغزش دیسک
- آرتروز شدید
- سابقه خانوادگی این بیماری
- افسردگی یا اضطراب.
- سیگار کشیدن
علائم آرتروز گردن
- بیحسی یا احساس غیرطبیعی در شانهها، بازوها و دستها و انگشتان
- سردرد، به ویژه در پشت سر
- درد در داخل تیغه شانه و درد در شانه
- هنگامی که گردن خود را میچرخانید، صدا یا احساس خرد شدن حس میکنید
- ضعف در دستها
تشخیص آرتروز گردن
معاینه بدنی ممکن است نشان دهد که شما در حرکت دادن سر به سمت شانه و چرخاندن سر خود مشکلی دارید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که سر خود را به سمت جلو و به طرفین خم کنید در حالی که بالای سرتان فشار کمی دارد. افزایش درد یا بی حسی در طی این آزمایش معمولاً نشانه وجود فشار بر روی عصب در ستون فقرات شما است. ضعف شانهها و بازوها یا از دست دادن احساس میتواند نشانههایی از آسیب به برخی از ریشههای عصبی یا نخاع باشد.
سایر آزمایشات
برای تشخیص آرتروز یا تغییرات دیگر در ستون فقرات، ممکن است نیاز به عکسبرداری از ستون فقرات یا گردن باشد. از جمله این عکسبرداریها میتوان به اشعه ایکس نخاعی اشاره کرد که میتواند باریک شدن فضای دیسک و کانال نخاعی را نشان دهد و همچنین برآمدگیهای استخوانی (استئوفیتها) را در گوشههای مهرهها نشان دهد.
برای ارزیابی میزان آرتروز گردن و کمک به حذف سایر علل احتمالی علائم، ام ار آی (MRI) توصیه میشود. همچنین، سی تی اسکن نیز میتواند مفید باشد زیرا تصویر بهتری از ساختارهای استخوانی را نشان میدهد.
میلوگرافی یک نوع خاصی از سی تی اسکن است که در آن، رنگ مخصوص به کانال نخاع تزریق میشود تا نخاع و ریشههای عصبی با وضوح بیشتری نشان داده شوند. پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین اینکه آیا سیگنالهای عصبی به درستی به عضلات شما میروند، توصیه کند.
همچنین، الکترومیوگرافی (EMG) فعالیت الکتریکی اعصاب شما را اندازهگیری میکند، زیرا هنگام انقباض و استراحت عضلات، پیامها را به ماهیچهها منتقل میکنند.
برای بررسی هدایت عصب، الکترودها به پوست شما در بالای عصب مورد بررسی متصل میشوند و یک شوک کوچک از طریق عصب منتقل میشود تا قدرت و سرعت سیگنالهای عصبی اندازهگیری شود.
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای تعیین وجود فاکتور روماتوئید یا هر آنتیبادی دیگر نشاندهنده آرتروز التهابی تجویز کند.
درمان آرتروز گردن
درمان آرتروز گردن به شدت علائم و نشانههای شما بستگی دارد. هدف از درمان تسکین درد، کمک به شما در حفظ فعالیتهای معمول خود تا حد امکان و جلوگیری از آسیب دائمی به نخاع و اعصاب است.
داروها
اگر مسکنهای بدون نسخه درد شما را تسکین نمیدهند، ممکن است پزشک چندین دارو برای شما تجویز کند که برای رفع درد و التهاب همراه است.
- استامینوفن. درد خفیف اغلب با استامینوفن برطرف می شود.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs). برای تسکین درد و التهاب ممکن است ایبوپروفن (ایبوپروفن) یا سدیم ناپروکسن (آناپروکس، آناپروکس DS) تجویز شود.
- کورتیکواستروئیدها. داروهای خوراکی مانند پردنیزون ممکن است به کاهش درد کمک کنند. اگر درد شما شدید است، ممکن است پزشک تزریق استروئید را به شما پیشنهاد دهد.
فیزیوتراپی یا طب فیزیکی
هنگام تشخیص آرتروز گردن، پزشک ممکن است شما را به فیزیوتراپی ارجاع دهد. فیزیوتراپیستها از روشهای مختلفی برای کمک به شما در بهبود تحرک و عملکرد استفاده میکنند. این روشها شامل موارد زیر میشود:
- کشش: فیزیوتراپیست به شما کمک میکند تا با استفاده از کشش درد خود را کاهش دهید و تمریناتی را به شما آموزش میدهد که عضلات گردن را تقویت میکند.
- تراکش گردن: فیزیوتراپیست ممکن است از تراکش گردن برای کاهش فشار در منطقه گردن شما استفاده کند.
- بستههای سرد و گرم: این درمانها ممکن است به کاهش درد در هنگام تشدید کمک کنند.
- سوزن خشک: پزشک ممکن است برای کاهش درد شما، سوزن خشک را توصیه کند. در این روش از سوزنهای نازکی استفاده میشود که در عضلات خاص قرار میگیرند تا تنش و اسپاسم عضلات را آزاد کنند.
- لیزر: این درمان از نوری استفاده میکند که به عمق پوست نفوذ کرده و باعث بهبود میشود.
- آب درمانی: در آب درمانی از آب برای ایجاد قدرت و انعطافپذیری استفاده میشود در حالی که فشار جاذبه کاهش مییابد.
- ماساژ: این درمان با اعمال فشار منفی به مناطق خاصی از بدن برای فعالسازی سیستم لنفاوی، که به حرکت دادن زبالههای متابولیکی کمک میکند، عمل میکند.
- شاک ویو تراپی: این درمان پالسهای فیزیکی / مکانیکی را ارائه میدهد که از طریق بافت عبور میکنند و به تجزیه بافت اسکار و بهبود کمک میکنند.
تزریقات مبتنی بر استروئید
اگرچه این روش کمتر از عمل جراحی تهاجمی است، اما تزریق بر پایه استروئید تنها پس از ارزیابی کامل توسط پزشک تجویز می شود. پزشک شما در مورد خطرات و مزایای تزریقهای استروئیدی برای شرایط خاص شما با شما صحبت خواهد کرد. بسیاری از بیماران تسکین درد کوتاه مدت ناشی از تزریق استروئید را پیدا میکنند. معمولترین روشهای درد گردن ناشی از آرتروز گردن عبارتند از:
- بلوک اپیدورال گردن :در این روش داروی استروئیدی و بیهوشی به فضای کنار پوشش نخاع (فضای “اپیدورال”) تزریق میشود. این روش معمولاً برای درد گردن و یا بازو استفاده میشود که ممکن است به دلیل آرتروز گردن باشد.
- بلوک مفصلی گردن: در این مورد آرتروز گردن، داروی استروئیدی و بیهوشی به مفصل بین مهرهای تزریق میشود. مفاصل بین مهرهای در پشت گردن قرار دارند و ثبات و حرکت را ایجاد میکنند. این مفاصل میتوانند تغییرات آرتروز را ایجاد کنند که ممکن است به درد گردن کمک کند.
- بلوک شاخه داخلی و فرکانس رادیویی: در این روش در برخی موارد برای درد مزمن گردن استفاده میشود. از این دارو میتوان برای تشخیص و درمان مفصل دردناک استفاده کرد. در حین تشخیص مرحله، عصبی که مفصل بین مهرهای را تأمین میکند با بی حسی موضعی مسدود میشود. اگر درد شما تسکین یافته است، ممکن است پزشک منبع درد گردن شما را مشخص کرده باشد.
- فرکانس رادیویی برای آرتروز گردن: گزینه مرحله بعدی ممکن است مسدود کردن درد برای مدت طولانیتر باشد. این کار با آسیب رساندن به اعصاب تأمین کننده مفصل با روش “سوزاندن” انجام میشود.
ورزشهای مناسب برای آرتروز گردن کدامند؟
برای کاهش علائم آرتروز این دو تمرین گردن را امتحان کنید. چنین تمریناتی برای بهبود قدرت و انعطافپذیری گردن و همچنین کاهش درد گردن و سایر علائم آرتروز طراحی شده است. در اینجا دو تمرین گردن وجود دارد که متخصص درمان شما ممکن است برای درمان آرتروز گردن استفاده کند:
تمرین چانه
گروهی از ماهیچهها در بالای گردن شما قرار دارند که عضلات زیر پس سری نامیده میشوند. وقتی این عضلات سفت شوند، می توانند سردرد ایجاد کنند، اما میتوانند مفاصل گردن را نیز بکشند. به نوبه خود، این میتواند منجر به افزایش درد شود. ورزش چانه یک تمرین درمانی است که فیزیوتراپیستها برای کشش و تقویت عضلات زیر پس سری توصیه میکنند، و این یکی از تمرینات گردنی است که برای آرتروز گردن استفاده میشود.
مراحل انجام حرکات چانه
- صاف نشسته و سر را روی شانهها قرار دهید
- سر خود را به سمت عقب فشار دهید تا زمانی که چانهای اضافه (غبغب) بدست آورید. در صورت لزوم میتوانید از دو انگشت کمک بگیرید.
- کشش را به مدت سه تا پنج ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه برگردید.
- این مراحل را تکرار کنید، در مجموع پنج بار این تمرین را تکرار کنید. اگر گردن شما دوباره احساس تنش کند، این تمرین را میتوان در طول روز انجام داد.
چرخش گردن
در صورت داشتن آرتروز گردن، عضلات سفت در کنارههای گردن شما نیز میتوانند مشکلاتی ایجاد کنند. چندین تمرین گردن برای آرتروز گردن وجود دارد که میتواند باعث کشش این عضلات شود و یک گزینه رایج که فیزیوتراپیها انتخاب میکنند، ورزش چرخش گردن است.
مراحل انجام چرخشهای گردن:
- نقطه شروع این تمرین باید نشستن با حالت خوب روی صندلی ثابت باشد.
- سپس، سر خود را به آرامی به سمت چپ بچرخانید تا جایی که در سمت راست گردن خود احساس کشیدگی کنید.
- قبل از این که سر خود را به حالت اول برگردانید، این کشش را به مدت سه تا پنج ثانیه حفظ کنید.
- سپس، به آرامی سر خود را به سمت راست بچرخانید تا طرف مقابل گردن خود را بکشید.
- تکرار این مراحل را ادامه دهید تا اینکه هر دو طرف گردن خود را پنج بار کشیده کنید.
درمان جراحی
اگر درمان محافظهکارانه ناموفق باشد و یا علائم عصبی پیشرونده آرتروز گردن مانند ضعف بازو، بیحسی یا گرفتگی داشته باشید، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید تا فضای بیشتری برای نخاع و ریشههای عصبی ایجاد کنید. در صورت داشتن درد شدید که با درمان غیرجراحی برطرف نشده است، ممکن است جراحی نیز توصیه شود.