تشخیص دیسک کمر با ام آر آی، الکترومایوگرافی و بررسی علائم

فتق دیسک کمر، یکی از دردناک‌ترین و ناتوان کننده‌ترین شرایط کمردرد است. درد ناشی از فتق دیسک برای هر فردی که آن را تجربه می‌کند متفاوت است و حتی می‌تواند با پیشرفت بیماری تغییر کند.

پزشک می‌تواند با معاینه فیزیکی فتق دیسک کمر را تشخیص دهد. پزشک ممکن است یک نوار عصب و عضله برای بررسی قدرت عضلات، رفلکس‌ها، توانایی راه رفتن و احساس لمس بیمار انجام دهد. برای تشخیص دقیق‌تر دیسک کمر و تعیین علت درد شما ممکن است آزمایشات تصویربرداری نیز تجویز شود. سی تی اسکن، تصاویر مقطعی ستون فقرات را نشان می‌دهد و می‌تواند دیسک فتق را مشخص کند. ام آر آی نیز تصاویری از ساختارهای داخلی بدن را ایجاد می‌کند و همچنین می‌تواند محل فتق دیسک را تأیید و در تشخیص دیسک کمر مفید باشد.

از آنجا که این شرایط می‌تواند غیر قابل پیش بینی باشد، درمان فتق دیسک نیز در افراد مختلف متفاوت است. در این مقاله چندین نحوه درمان فتق دیسک وجود دارد.

علل فتق دیسک

فتق دیسک می‌تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود:

• زمان: کار و فشار جاذبه با افزایش سن افراد می‌توانند باعث از بین رفتن فیبروز آنولوس شوند.
• آسیب: اگر ستون فقرات آسیب دیده باشد (به عنوان مثال، در نتیجه یک حادثه رانندگی یا ضربه دیگر به پشت)، دیسک بین مهره‌ای ممکن است ضعیف شده و شروع به بیرون زدگی کند.
• استفاده نادرست: یک حرکت ناگهانی و ناجور مانند بلند کردن نادرست جسم سنگین می‌تواند باعث فتق دیسک شود.

همچنین چندین عامل خطر وجود دارد که احتمال تجربه فتق دیسک در فرد را افزایش می‌دهد. این شامل:

• سن: از آنجا که دیسک فتق می‌تواند به دلیل فرسودگی استخوان باشد، در افراد مسن شیوع بیشتری دارد.
• ژنتیک: یک ارتباط ارثی بالقوه با فتق دیسک وجود دارد.
• وزن: اضافه وزن یا کمبود وزن خطر ابتلا به فتق دیسک در فرد را افزایش می‌دهد.
• شیوه زندگی: سیگار کشیدن منجر به کاهش تراکم استخوان می‌شود و می‌تواند آسیب پذیری ستون فقرات در برابر شکستگی یا ساییدگی را افزایش دهد. مصرف الکل و استفاده طولانی مدت از استروئیدها نیز می‌تواند نقش داشته باشد.
• شغل: مشاغلی که دارای حرکت تکراری و پیچ خوردگی یا خم شدن هستند، خطر ابتلا به فتق دیسک در فرد را افزایش می‌دهند.

علائم فتق دیسک

علائم فتق دیسک به اندازه خود بیماری متنوع است و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علائمی که به تشخیص دیسک کمر کمک می‌کند ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد: محل درد بسته به فتق دیسک متفاوت است. دیسک فتق شده در کمر می‌تواند باعث ایجاد درد در باسن، ران و ساق پا (و احتمالاً پا) شود. اگر دیسک از ناحیه گردن فتق شود، ممکن است درد در ناحیه بازو و شانه باشد.
• مور مور
• بی حسی
• ضعف

اگر دیسک کمر با علائم بیمار تشخیص داده نشود، از عکسبردرای برای تشخیص دیسک کمر استفاده می‌شود.

تشخیص 

در زیر به برخی از ابزارهای تشخیصی دیسک کمر اشاره شده است که ممکن است پزشک از آن‌ها برای مشاهده‌ی وضعیت شما و تعیین بهترین برنامه درمانی برای شرایط شما استفاده کند.

• سابقه پزشکی برای تشخیص دیسک کمر: انجام یک شرح حال دقیق پزشکی به پزشک کمک می‌کند تا علل احتمالی درد کمر و گردن شما را بهتر درک کند و بتواند مناسب‌ترین درمان را به شما نشان دهد.
• معاینه فیزیکی: در طول معاینه فیزیکی، پزشک شما سعی می‌کند منبع درد را مشخص کند. آزمایشات ساده‌ای برای انعطاف پذیری و قدرت عضلانی نیز ممکن است انجام شود.
• اشعه ایکس معمولاً اولین مرحله برای تشخیص دیسک کمر است. اشعه ایکس استخوان‌ها و فضای بین استخوان‌ها را نشان می‌دهد. با این وجود ارزش محدودی دارند، زیرا عضلات و رباط‌ها را نشان نمی‌دهند.
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی): از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر بسیار دقیق از داخل بدن شما استفاده می‌کند. از آنجا که اشعه ایکس فقط استخوان را نشان می‌دهد، MRI برای مشاهده‌ی بافت‌های نرم مانند دیسک در ستون فقرات مورد نیاز است. این نوع تصویربرداری بسیار ایمن و معمولاً بدون درد است.
• سی تی اسکن / میلوگرام: سی تی اسکن از نظر ارائه اطلاعات تشخیصی در مورد ساختارهای داخلی ستون فقرات مشابه MRI است. از میلوگرام برای تشخیص دیسک کمر، تومور یا تغییر در استخوان‌های اطراف نخاع یا اعصاب استفاده می‌شود. یک بی‌حس کننده موضعی به قسمت کمر تزریق می‌شود تا ناحیه بی‌حس شود. سپس یک ماده رنگی به کانال نخاع تزریق می‌شود تا مشکلات را نشان دهد.
• الکترودیاگنوستیک: آزمایش الکتریکی اعصاب و نخاع ممکن است به عنوان بخشی از تشخیص دیسک کمر انجام شود. این آزمایشات، به نام الکترومیوگرافی (EMG) یا پتانسیل‌های برانگیخته حسی جسمی (SSEP)، به پزشک شما کمک می‌کند تا درک کند که اعصاب یا نخاع تحت تأثیر شرایط شما قرار دارد یا خیر.
• اسکن استخوان: از تصویربرداری استخوان برای تشخیص عفونت، بدخیمی، شکستگی و آرتروز در هر قسمت از اسکلت استفاده می‌شود. از اسکن استخوان برای یافتن ضایعات برای بیوپسی یا برداشتن نیز استفاده می‌شود.
• از دیسکوگرافی برای تعیین ساختار داخلی دیسک استفاده می‌شود. با استفاده از بی حس کننده موضعی و تزریق رنگ به دیسک تحت هدایت اشعه ایکس انجام می‌شود. برای مشاهده ترکیب دیسک، اشعه ایکس و سی تی اسکن انجام می‌شود تا ساختار طبیعی یا غیر طبیعی بودن آن مشخص شود. علاوه بر ظاهر دیسک، پزشک هر درد مرتبط با این تزریق را یادداشت می‌کند. فایده دیسکوگرام این است که به پزشک امکان می‌دهد سطح دیسک را که باعث درد شما می‌شود تأیید کند. با این کار از جراحی موفقیت بیشتری حاصل می‌شود و خطر عمل اشتباه نیز کاهش می‌یابد.
• تزریق برای تشخیص دیسک کمر: تزریقات تسکین دهنده درد می‌تواند کمر درد را تسکین داده و اطلاعات مهمی را در مورد مشکل شما به پزشک و همچنین یک برنامه درمانی ارائه دهد.

نحوه درمان فتق دیسک

فتق دیسک، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به ستون فقرات است که ممکن است به دلیل وضعیت بد بدن، افزایش سن، حرکت تکراری، فشار و ساییدگی، پارگی طبیعی و یا سایر شرایط سلامتی ایجاد شود. گاهی فتق دیسک درد ایجاد نمی‌کند، اما در صورت لزوم، می‌توان آن را با ترکیبی از درمان‌های درد، چه طبیعی و چه نسخه‌ای، درمان کرد.

عملکرد فتق دیسک بسته به عوامل مختلف متفاوت است، از جمله محل فتق، سطح فعالیت‌ها، شرایط سلامتی و شدت فتق. برای بعضی از بیماران، یک دوره داروی ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAID) همراه با ورزش و تقویت ممکن است کافی باشد تا درمان لازم را انجام دهد.

مرحله 0: تشخیص 

هرگونه درمان فقط پس از تشخیص علت درد توسط پزشک آغاز می‌شود. همیشه برای توضیح همه علائم از نزدیک با آن‌ها همکاری کنید تا بتوانند دقیق‌ترین تشخیص را انجام دهند.

مرحله 1: داروهای ضد التهاب

چه بدون نسخه و چه تجویز شده، درمان دیسک فتق به طور کلی با دوره‌ای از داروهای ضد التهاب برای کنترل درد و التهاب آغاز می‌شود. برای برخی از بیماران، این کافی است تا بتوانند برای بهبود دیسک فتق، ورزش یا فعالیت‌های دیگر را شروع کنند.

مرحله 2: تزریق 

تزریق استروئید اپیدورال یا بلوک عصبی ممکن است برای آن دسته از بیمارانی که با داروهای ضد التهاب هیچ تسکینی ندارند، توصیه شود. این تزریقات مستقیماً اعصاب آسیب دیده را هدف قرار می‌دهند. تزریق استروئید ضد التهاب است و تسکین دهنده درد است اما فقط در حدود 50٪ بیماران اثبات شده است. بلوک‌های عصبی عصب را بی حس می‌کند تا درمان‌های دیگر شروع شود.

مرحله 3: فیزیوتراپی یا مراقبت‌های کایروپراکتیک

از آنجا که فتق دیسک می‌تواند به کاهش فاصله بین مهره‌ها منجر شود، پزشکان ممکن است به بیماران روش کایروپراکتیک را توصیه کنند که یک درمان دستی برای ستون فقرات است. این روش برای جلوگیری از افزایش فاصله بین مهره‌ها و افزایش دامنه حرکتی بیماران مفید است. همچنین، برای تقویت عضلات حمایت کننده کمر و ستون فقرات، روش فیزیوتراپی نیز توصیه می‌شود.

فیزیوتراپیست‌ها ممکن است برنامه‌های ورزشی طراحی کرده، درمان دستی ارائه دهند و از درمان‌های سرد و گرم یا تحریک الکتریکی استفاده کنند. با ترکیب این روش‌ها با درمان‌های تسکین دهنده درد، فیزیوتراپی می‌تواند به بازسازی عضلات اطراف ستون فقرات کمک کرده و بهبود بخشی در وضعیت بیماران داشته باشد.

مرحله 4: گزینه‌های جراحی

فتق دیسک، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به ستون فقرات است که ممکن است باعث درد و بی حسی شود. در صورتی که درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند، جراحی به عنوان گزینه‌ای در نظر گرفته می‌شود. پس از جراحی، برای بهبود وضعیت بیمار، ورزش و تمرینات فیزیکی توصیه می‌شود.

در صورت ادامه درد و بی حسی، متخصص درد ممکن است روش جراحی به نام دیسککتومی را توصیه کند. این روش با برداشتن مواد فتق، که بر عصب فشار می‌آورد و باعث درد می‌شود، از بین می‌برد.

در موارد جدی‌تر و غیرمجاز، پزشک ممکن است برداشتن کل دیسک را توصیه کند. این روش نادر است و شامل قرار دادن وسیله‌ای فلزی برای اتصال مهره‌های باقیمانده برای پایداری است.

در برخی موارد، فتق دیسک ممکن است باعث کاهش ناگهانی کنترل روده یا مثانه شود که یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود و اغلب با جراحی برطرف می‌شود. در صورت بروز این موارد، بیماران باید به اورژانس مراجعه کنند زیرا این وضعیت می‌تواند خیلی سریع جدی شود.

نحوه جلوگیری از فتق دیسک 

همانند بسیاری از بیماری‌های کمردرد، بهترین راه برای درمان فتق دیسک، اقداماتی برای جلوگیری از وقوع آن است. روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید کمرتان را ایمن و سالم نگه دارید.

ورزش

ورزش منظم که بر تقویت شکم و کمر تمرکز دارد، بهترین راه برای جلوگیری از فتق دیسک است. تمریناتی که روی کل بدن متمرکز است، به جای اینکه ساعت‌ها برای انجام فشارهای عصبی صرف کنید، به همان اندازه ارزشمند هستند. شنا، حالت‌های متعادل کننده در یوگا و تمرینات هدفمند برای کمر، روش‌های عالی برای تقویت عضلات حمایت کننده از ستون فقرات هستند.

تغذیه‌ی خوب و سالم

یک رژیم غذایی متعادل که حاوی مقدار زیادی کلسیم و غذاهای غنی از ویتامین D به تقویت عضلات برای حمایت از ستون فقرات کمک می‌کند. یک رژیم غذایی سالم همچنین به حفظ وزن مناسب کمک می‌کند.

سیگار کشیدن را متوقف کنید

سیگار کشیدن منجر به کاهش تراکم استخوان می‌شود که می‌تواند به شکستگی ستون فقرات و فتق دیسک کمک کند. ترک سیگار یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامتی خود انجام دهید. ممکن است دشوار باشد، اما منابع زیادی برای کمک به آنها وجود دارد.