ستون فقرات از 33 مهره تشکیل شده است و این مهرهها توسط دیسکهایی که به عنوان ضربهگیر عمل میکنند از یکدیگر جدا میشوند. این دیسکها امکان حرکت در ستون فقرات را فراهم میکنند. هر مهره دارای دو جفت مفصل فاست است که امکان حرکت در ستون فقرات را افزایش میدهند. اگر مفاصل فاست در ناحیه کمر آسیب ببینند، این میتواند منجر به بروز درد و سفتی در این ناحیه شود.
درد و سفتی از علائم شایع درد مفاصل فاست کمر هستند. اگر اعصاب توسط استئوفیتها تحریک شوند، این میتواند منجر به بروز علائم عصبی از جمله سوزن سوزن شدن، بیحسی و ضعف در ناحیه تهی گاه و پاها شود. ممکن است صبحها احساس سفتی بیشتری را تجربه کنید و ممکن است کمی زمان ببرد تا بتوانید به روال عادی روزانه خود ادامه دهید.
فیزیوتراپی درمانی عالی برای بهبود درد مفاصل فاست کمر است.
در صورت مشاهدهی هر یک از علائم درد مفاصل فاست کمر باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی صورت پذیرد. آزمایشهای تشخیصی ممکن است شامل انجام اشعه ایکس برای تعیین میزان آسیب در ستون فقرات کمری باشد. اگر علائم شدت کمتری داشته باشند، پزشک ممکن است داروهای مسکن یا ضدالتهابی تجویز کند تا درد و هرگونه التهاب در ناحیه کاهش یابد. پس از تأیید تشخیص باید برنامه فیزیوتراپی شخصی را در اسرع وقت شروع کنید تا به گونهای مناسب بهبود یابید.
درمان فیزیوتراپی میتواند تا حد زیادی عملکرد و تحرک را بهبود بخشد و درد ناشی از صدمات مفاصل فاست در ناحیه کمر را در مراحل حاد و مزمن کاهش دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی درد مفاصل فاست کمر و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر مهسا مظاهری متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با شماره تلفنهای 03132372301 تماس حاصل فرمایید.
علت درد مفاصل فاست کمر
دیسک به همراه فاستهای آن به شکل سه پایه است. تغییرات در دیسک مانند بیماری دژنراتیو و فتق نحوهی حرکت فاستها را تغییر میدهند. دیسکها به نوبه خود تحت تأثیر دژنراسیون فاستها قرار میگیرند.
از علل درد مفاصل فاست کمر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماری دژنراتیو دیسک
روند طبیعی پیری باعث دژنراسیون دیسک میشود. این روند به دلیل فقدان جریان مستقیم خون که از سن 20 سالگی متوقف میشود، رخ میدهد. دیسکها در نهایت تحلیل میروند و ارتفاع دیسک کاهش مییابد.
بروز تغییرات در دیسک حرکات مهرهها را تحت تأثیر قرار میدهد و باعث وارد شدن فشار بیشتر بر مفاصل فاست میشود. فشار بیش از حد فشارهای نامتعارفی را بر غضروف وارد میکند و باعث میشود که مانند کاغذ سنبادهای که روی تکه چوب کشیده میشود، سطح آنها دچار ساییدگی شود.
صدمات: پیچخوردگی، رگ به رگ شدن و زمین خوردن
چرخش بیش از حد، کشش یا خم شدن ستون فقرات به دلیل کار یا ورزش میتوانند منجر به بروز تغییرات دژنراتیو در غضروف مفاصل فاست شوند.
تغییرات دژنراتیو مفاصل فاست به نوبه خود باعث ساییدگی و پارگی بیشتر دیسک میشوند. بنابراین چرخهای از تغییرات دژنراتیو در قسمت پایین کمر شروع میشود.
آرتروز
انواع آرتروز مانند روماتیسم ستون فقرات باعث بروز التهاب در مفاصل فاست، درد و در نهایت آسیب به مفصل میشوند.
عمل جراحی فیوژن
عمل جراحی فیوژن مهرهها، که اغلب برای درمان بیرونزدگی دیسک انجام میشود، میتواند منجر به تسریع روند دژنراسیون یا بروز آرتروز در مدت 10 سال شود، که این موضوع قابل مشاهده است در تصاویر اشعه ایکس. این عمل معمولاً در قسمت پایین کمر انجام میشود و وقتی دو مهره تحت این عمل قرار میگیرند، تنها چهار مهره در این منطقه باقی میمانند.
هر مجموعه دو مهرهای مسئول برخی از حرکتها است. بنابراین، وقتی حرکت یک مجموعه را متوقف میکنید، باقی مهرهها اساساً وظایف آن مهرهها را بر عهده میگیرند.
مهرههای بالا یا پایین به طور معمول در همه مناطق دچار دژنراسیون یا آرتروز میشوند. دیسک نیز به سرعت فرسوده میشود و مفاصل فاست نیز به سرعت غضروف خود را از دست میدهند.
ژنتیک
یکی دیگر از علل درد مفاصل فاست کمر، استئوآرتریت میباشد.
بسیاری از افراد مستعد ابتلا به آرتروز ستون فقرات هستند. این بیماری به صورت ژنتیکی از والدین به فرزندان انتقال مییابد.
با این حال، به خاطر داشته باشید که هر فرد ممکن است در نهایت دچار آرتروز در ناحیه کمری شود. آرتروز این ناحیه نیز منجر به بروز سندرم مفاصل فاست کمری میشود. این بیماری در برخی افراد زودتر نمایان میشود ولی بدان معنا نیست که شما درد خواهید داشت.
علائم درد مفاصل فاست کمری
درد مفاصل فاست در ناحیه کمری که به آن اختلال مفاصل فاست ناحیه کمری نیز گفته میشود هنگام وارد شدن آسیب به مفصل رخ میدهد. این آسیب ممکن است در اثر ساییدگی عمومی، آسیب یا دژنراسیون دیسک ایجاد شود. آسیب مفصلی منجر به فرسایش غضروف و در نتیجه بروز تورم و سفتی میشود.
بسیاری از علائم و نشانههای درد مفاصل فاست کمر شبیه سایر مشکلاتی هستند که به کمردرد منجر میشوند و این امر تشخیص دقیق را دشوار میکند.
برخی از علایمی که ممکن است مشاهده کنید عبارتند از:
- درد پایین کمر
- درد در تهیگاه، لگن یا ران
- احساس ساییدگی
- درد و سفتی که با عدم فعالیت بدتر میشود
- حساسیت در مفاصل فاست
برخی از دردهایی که احساس میکنید ممکن است به دلیل فشردگی ریشه عصب هنگام خروج از ستون فقرات کمری باشد. به عنوان مثال علت اصلی درد سیاتیک شما ممکن است ناشی از آسیب به مفاصل فاست ناحیه کمری باشد.
تشخیص درد مفاصل فاست
از آنجا که درد مفاصل فاست میتواند به صورت ماهیانه یا حتی با فواصل طولانیتر ظاهر شود، تشخیص آن معمولاً دشوار است. برای تشخیص آسیب مفاصل فاست، ابتدا از اشعه ایکس استفاده میشود. سی تی اسکن نیز میتواند میزان بیشتری از روند پیشرفت مشکلات در مفاصل فاست و سایر ساختارهای مرتبط با کمر را نشان دهد. اما اسکن ام آر آی برای تشخیص این مشکل خاص در ستون فقرات چندان مفید نیست، اما هنگام بررسی عوامل احتمالی دخیل در اختلالات مربوط به دیسک یا درد شکمی بسیار کاربردی است.
ویدئوی تزریقی یا بلوک مفصل فاست نیز یکی دیگر از روشهای تشخیص است. در این روش، حجم کمی از ماده حاجب جهت تصویربرداری با اشعه ایکس همراه با بیحسی موضعی و کورتیزون به مفصل فاست تزریق میشود. ارزیابی میزان تسکین درد میتواند به تشخیص کمک کند.
گزینههای درمانی محافظهکارانه
گزینههای درمانی محافظهکارانه در واقع روشهای درمانی غیر جراحی هستند که برای تسکین درد مفاصل فاست کمر و تا حدی بازگرداندن انعطافپذیری ستون فقرات طراحی شدهاند. اگرچه این درمانها بر علت درد تأثیر نمیگذارند اما درمان علامتی قابل توجهی را ارائه میدهند و در تسکین درد موثرند. تعدادی از گزینههای درمانی محافظهکارانه شامل موارد زیر میباشند:
استراحت
استراحت یکی از مواردی است که پزشک برای تسکین درد مفاصل فاست کمر توصیه میکند. استراحت دادن به ستون فقرات به کاهش التهاب مفاصل و تسکین درد کمک خواهد کرد.
داروها
اگر درد مفاصل فاست کمر به صورت متناوب و مکرر باشد، داروهای مسکن میتوانند به طور موقت آن را تسکین دهند. در اکثر مواقع داروهای ضد درد متعلق به گروه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) تجویز میشوند. داروهایی مانند ایبوپروفن معمولاً برای مدیریت درد مفاصل فاست تجویز میشوند. هرچند، اگر درد مزمن و ناتوانکننده شود، داروهای ضد درد قویتری مانند مواد اپیوئیدی نیز در نظر گرفته میشوند.
فیزیوتراپی
مکانیک ضعیف بدن میتواند فشار مضاعفی بر مفاصل فاست وارد کرده و سایش و پارگی را تسریع کند. فیزیوتراپی میتواند به تقویت عضلات اصلی تنه و تسهیل مکانیک مناسب بدن کمک کند. همچنین فیزیوتراپی میتواند به کشش اعصاب تحت فشار کمک کند و درد مفاصل فاست کمر را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. عضلات قویتر تنه و تراز مناسب ستون فقرات فشار بر مفاصل فاست را کاهش میدهد و از دژنراسیون و درد بیشتر جلوگیری یا حداقل روند آن را کند میکند. بنابراین فیزیوتراپی گزینه درمانی مناسبی برای درد مفاصل فاست محسوب میشود و روشی کاملاً غیر تهاجمی است.
شاکویو تراپی
شاکویو تراپی به تجزیه بافت اسکار که میتواند در اطراف مفاصل فاست تشکیل شود، کمک میکند. این روش درمانی موجب افزایش جریان خون در ناحیه، افزایش بهبود سراسری و بهبود حرکت در مناطق سفتشده میشود. حرکت در بهبود آبرسانی مفاصل نقش دارد. شاکویو تراپی با ایجاد حرکت به تولید مایع مفصلی به نام مایع سینوویال کمک میکند و هدف از آن کاهش سایش و پارگی بین سطوح غضروفی مفاصل فاست است.
طب سوزنی
طب سوزنی نوعی روش درمانی قدیمی چینی است که طی آن پزشک با وارد کردن سوزنهای ظریف به نقاط استراتژیک بدن بیماریها را تسکین میدهد. بسیاری از مردم در سراسر جهان ادعا میکنند که طب سوزنی باعث تسکین درد ناشی از مشکلات مفاصل فاست میشود. اعتقاد بر این است که این روش باعث تحریک اعصاب و عضلات میشود و علائم مشاهده شده در این روند را تسکین میدهد.
مداخله کایروپراکتیک
تراز کردن ستون فقرات از طریق روش کایروپراکتیک میتواند برای بیماران مبتلا به سندرم فاست مفید باشد. هرچند باید توجه داشت که همه بیماران مبتلا به این سندرم متقاضیان مطلوبی برای مداخله کایروپراکتیک محسوب نمیشوند. تنظیم ستون فقرات از طریق روش کایروپراکتیک میتواند در برخی موارد به تسکین درد مفاصل فاست کمر کمک کند.
گزینههای جراحی کم تهاجم
گزینههای درمانی محافظهکارانه برای اکثریت قریب به اتفاق بیماران مبتلا به درد فاست کافی است. با این حال، اگر درد مزمن است و به تنهایی با استفاده از روش محافظهکارانه قابل تسکین نیست، عمل جراحی ممکن است تنها گزینه موجود باشد.
بسیاری از روشهای جراحی کم تهاجم میتوانند به درمان درد مزمن مفاصل فاست کمک کنند. این روشها بیشتر به صورت سرپایی انجام میشوند و نیازی به بستری شدن ندارند. روشهای جراحی کم تهاجم علائم را تسکین و همچنین علت آسیب مفصل فاست را هدف قرار میدهند. برخی از این روشها شامل موارد زیر میباشند:
تزریق به داخل مفصل فاست
تزریق به داخل مفاصل فاست میتواند برای تشخیص یا درمان درد استفاده شود. تزریق به شاخه داخلی عصب فاست مفصل آسیبدیده انجام میشود. این شاخه از عصب فاست است که عصبدهی به خود مفصل را کنترل میکند. بیحس کردنِ این شاخه میتواند به طور قابل توجهی درد را در تمام شاخههای پاییندست عصب فاست کاهش دهد. تسکین حاصل از تزریقات به داخل مفاصل فاست موقتی است و محدودیت در دفعات انجام تزریق وجود دارد.
ابلیشن عصب
هدف از ابلیشن عصب مسدود کردن سیگنالهای درد با از بین بردن (ابلیشن) انتهای عصبی اطراف مفصل آسیب دیده است. ابلیشن عصب را میتوان با استفاده از چندین تکنیک از جمله فرکانس رادیویی، ترموکوآگولاسیون و نورولیز انجام داد. با این حال عصب میتواند به مرور زمان مجدداً رشد کند و بنابراین این روش تنها راه حلی موقتی محسوب میشود.
دیسکتومی
اگر علت درد همراه با دژنراسیون مفاصل فاست آسیبدیدگی دیسک بینمهرهای باشد، برداشتن قسمت آسیبدیده میتواند درد را تسکین دهد. دیسکتومی در واقع روش برداشتن قسمت آسیبدیده دیسک است که ممکن است روی اعصاب مجاور فشار وارد کند. این روش میتواند علایمی مانند بیحسی و درد را کاهش داده و قدرت را تا حدی بازگرداند.
سؤالات متداول راجع به درد مفاصل فاست کمر
اگر دچار درد مفاصل فاست کمر هستم، چه کارهایی را نباید انجام دهم؟
سعی کنید از قرار گرفتن در هرگونه موقعیتی که فشار غیر ضروری به رباطها، مفاصل و عضلات کمر وارد میکند، اجتناب کنید. این موارد شامل ایستادن و نشستن طولانی مدت مانند رانندگی و تایپ کردن میشود. اعمالی از قبیل بلندکردن اجسام سنگین و حرکات مکرر شامل پیچخوردن و خم شدن نیز باید تا حد ممکن به حداقل برسند.
آیا ممکن است درد مفاصل فاست کمر منجر به بروز تاثیرات طولانی مدت شوند؟
اگر علائم درد مفاصل فاست کمر را نادیده بگیرید، وضعیت به تدریج بدتر و مدیریت آن دشوارتر میشود. به احتمال زیاد شما درد مزمن (طولانی مدت) را تجربه خواهید کرد که طول دوره بهبودی شما را افزایش میدهد.