خار پاشنه یک رسوب کلسیم مانند استخوان است که زیر استخوان پاشنه ایجاد میشود. این غالباً از جلوی پاشنه پا شروع میشود و سپس سایر قسمت‌های پا را تحت تأثیر قرار میدهد. طول آن معمولاً حدود 0.5 سانتی‌متر است و به همین دلیل همیشه با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست. تشخیص خار پاشنه، که در پزشکی به آن استئوفیت گفته میشود، گاهی اوقات دشوار است. این نتیجه تنش طولانی مدت است که اغلب در عضله و بافت همبند مشاهده میشود. استرس‌های مکرر ناشی از راه رفتن، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت دلیل اصلی خار پاشنه است. علائم التهاب مانند درد، تورم و افزایش دما در قسمت قدامی پاشنه دیده میشود. با این حال، خار پاشنه همیشه باعث ایجاد درد نمی‌شود و همه درد پاشنه پا ناشی از خار پاشنه نیست. این مشکل با داروهای ضد التهاب، ارتز و اقدامات جلوگیری از آسیب مجدد قابل درمان است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان خار پاشنه با فیزیوتراپی، شاک ویو و حرکات ورزشی در مطب دکتر مهسا مظاهری متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در اصفهان و یا برای رزرو نوبت با شماره تلفن‌های 03132372301 – 09398670202 تماس حاصل فرمایید.
چه عواملی باعث خار پاشنه میشوند؟
خار پاشنه هنگامی رخ میدهد که کلسیم در قسمت تحتانی استخوان پاشنه به مدت چند ماه جمع شود. روند التهابی موضعی که در اثر کشش مزمن و پارگی مکرر تاندونهای بافت نرم، عضلات یا فاشیا پلانتار کف پا ایجاد میشود، یکی از دلایل عمده تجمع کلسیم است. فاشیا پلانتار کف پا نوار بافت همبندی است که استخوان پاشنه را به انگشتان پا متصل میکند. خار پاشنه به خصوص در بین ورزشکارانی که دویدن و پرش طولانی انجام میدهند معمول است.
عوامل خطر برای خار پاشنه عبارتند از:
- ناهنجاری‌های راه رفتن که فشار زیادی را روی استخوان های پاشنه، رباط‌ها و اعصاب نزدیک پاشنه وارد میکند.
- پیاده روی سریع یا آهسته دویدن به خصوص در سطوح سخت.
- پوشیدن کفش‌های ناسازگار یا کهنه، به ویژه کفش‌هایی که از پشتیبانی قوس مناسب برخوردار نیستند.
- اضافه وزن و چاقی.
- بالا رفتن سن انعطاف پذیری ناحیه کف پا را کاهش میدهد و با نازک شدن پد چربی محافظت کننده از پاشنه، خطر خار پاشنه نیز افزایش می‌یابد. شیوع آن در خانم ها بیشتر است.
- آسیب بافت نرم پا، مانند ضربه به پاشنه یا پیچ خوردگی پا، میتواند منجر به خار پاشنه شود.
- دیابت
- بیشتر روز را در حالت ایستاده سپری کردن
- انجام فعالیت‌های بدنی مکرر، کوتاه مدت، بیش از حد
- کف پای صاف یا قوس شدید پا
برخی شرایط پزشکی نیز وجود دارد که میتواند باعث خار پاشنه شود. این شرایط عبارتند از:
- آرتریت واکنشی (بیماری ریتر)
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- هیپر استوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر
- پلانتر فاشیا کف پا
- تاندینیت آشیل
علائم خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه معمولاً علائم خاصی ایجاد نمیکند. شکایت شایعترین آن درد متناوب یا مزمن است. در صورت وقوع التهاب، به ویژه در نقطه ایجاد خار پاشنه، ممکن است درد به ویژه هنگام راه رفتن یا دویدن مشاهده شود. به طور کلی، علت درد خار پاشنه نیست، بلکه آسیب بافت نرم همراه با آن است.
بسیاری از افراد درد خار پاشنه را، مانند احساس سوزن چسبیده به کف پاهای خود هنگام بیدار شدن از خواب، توصیف میکنند. سپس این درد به یک درد ناراحت‌کننده تبدیل میشود. درد شدید هنگام ایستادن پس از نشستنهای طولانی دوباره شعلهور میشود. علائم دیگری که با خار پاشنه دیده میشود میتواند شامل موارد زیر باشد:
- التهاب و تورم در قسمت جلوی پاشنه پا
- افزایش دما در منطقه آسیب دیده و اطراف آن
- برجستگی کوچک استخوان مانند که قابل مشاهده در زیر پاشنه پا است
- دشواری زیر پاشنه که راه رفتن با پای برهنه را سخت میکند
چگونه خار پاشنه را تشخیص دهیم؟
در افرادی که علائم و شکایتی دارند که فکر میکنند خار پاشنه دارند، برای تشخیص عکسبرداری از پا لازم است. مشاهده خارهای استخوان در اشعه ایکس تنها راه اطمینان از وجود خار پاشنه است. از آنجا که برخی از افراد هیچ علائمی ندارند، خارهای پاشنه فقط توسط اشعه ایکس به یک دلیل دیگر کشف میشوند.
درمان خار پاشنه چیست؟
هدف از درمان خار پاشنه کاهش فشار بر روی پا، کنترل درد و التهاب، کمک به بهبودی بافت و افزایش انعطاف پذیری بافت‌های نرم است. درمان خار پاشنه میتواند شامل موارد زیر باشد:
- استراحت برای درمان خار پاشنه. استراحت زیاد میتواند با کاهش فشار وارد شده به پا به کاهش التهاب و درد و تورم همراه در ناحیه آسیب دیده کمک کند.
- یخ درمانی. استفاده از یخ میتواند با سرکوب التهاب، به کاهش درد و تورم کمک کند.
- استفاده از کفی طبی برای درمان خار پاشنه. کفیهای حلقهای شکل که برای این منظور استفاده میشوند با قرار دادن آنها در داخل کفش برای از بین بردن فشار روی پاشنه استفاده میشوند.
- آتل شب و گچ
- فیزیوتراپی به شما تمرینات کششی موثری را برای درمان خارپاشنه می‌آموزد.
- پوشیدن کفش ورزشی ضربه گیر. این میتواند به کاهش فشار وارد شده به بافت های نرم پا کمک کند و درد را کاهش دهد.
- داروهای ضد التهاب. با سرکوب روند التهاب به کاهش تورم کمک میکند.
- شاک ویو: امواج صوتی با انرژی بالا به منطقه مورد نظر جهت کمک به بهبود آسیب به ناحیه کف پا هدایت میشوند.
- پرولوتراپی. ترمیم با تزریق ماده تحریک کننده مانند دکستروز به بافت نرم آسیب دیده.
- پی آر پی برای درمان خارپاشنه. یک ماده طبیعی به دست آمده از خون خود فرد به ناحیه پاشنه تزریق میشود. این نرم افزار باعث تسریع در ترمیم بافت میشود.
- طب سوزنی: سوزن‌های استریل یا پرتوهای لیزر وارد شده در قسمت های خاصی از بدن، مکانیسم‌های ترمیم و ترمیم بدن را تحریک میکنند.
- تزریق استروئید. تورم و درد در ناحیه آسیب دیده را کاهش میدهد. آنها داروهای قوی‌تری هستند که در صورت کافی نبودن داروهای ضد التهاب استفاده میشوند.
- جراحی. در موارد نادر، ممکن است برای رفع خار پاشنه به جراحی نیاز باشد. در بیشتر موارد، سایر درمان‌ها کافی است و نیازی به جراحی نیست.
- اگر خار پاشنه ناشی از نوع التهابی آرتروز باشد، ممکن است علائم دردناک با درمان بیماری زمینه‌ای فروکش کند.
چه ورزشی برای درمان خار پاشنه مناسب است؟
ورز‌ش‌های زیر برخی از تمرینات موثر پا هستند که به درمان خارپاشنه کمک میکنند.
کشش ماهیچه‌ی ساق پا
مراحل انجام این تمرین به شرح زیر است:
- حدود 1 تا 2 پا، از یک دیوار بایستید.
- دستان خود را دراز کرده و به دیوار تکیه دهید.
- یک پا را زیر شانه‌های خود قرار دهید. دیگری را در پشت بدن قرار دهید
- پای عقب خود را صاف روی زمین قرار دهید تا کشیدگی تاندون آشیل یا پشت پاشنه خود را تجربه کنید
- کشش را به مدت 10 ثانیه حفظ کنید. این کار را با پای دیگر تکرار کنید. مجموعه تمرینات را مساوی با هر دو پا انجام دهید. میتوانید با کشیدن زانوی پای پشت خود به سمت پایین به سمت زمین و ثابت نگه داشتن پا روی زمین، اجازه دهید این کشش بیشتر شود.
کشش حوله
مراحل این تمرین ساده و در عین حال بسیار مفید به شرح زیر است:
- روی زمین بنشینید. حوله را برداشته و انتهای آن را بگیرید. وسط پارچه را در اطراف انگشتان یکی از پای خود حلقه کنید.
- انگشتان پا را به سمت بالا و زانوی خود را کاملا صاف نگه دارید
- انتهای حوله را تا انگشتان پا به سمت خود بکشید. با این کار کف پای شما و همچنین پشت ساق کشیده میشود.
- تمرین را تکرار کنید، این بار با پای دیگر. مجموعه تمرینات را مساوی با هر دو پا انجام دهید.
اگر توسط یک متخصص فیزیوتراپی راهنمایی می‌شوید، ممکن است یک باند لاستیکی نیز بخواهید. این میتواند جایگزین مناسبی برای حوله باشد گرچه دومی به راحتی در دسترس است.
کشش کراس پا
دستورالعمل های گام به گام این تمرین در زیر آورده شده است:
- روی زمین بنشینید.
- یک پا را روی پای دیگر خم کنید.
- پای خود را بگیرید.
- انگشتان پا را به سمت ساق بکشید و همزمان پای خود را با دست دیگر بگیرید.
- کشش در ناحیه پایین پا را تجربه کنید
- این وضعیت را به مدت 10 ثانیه حفظ کنید و کشش را در امتداد قوس پای خود تجربه کنید. تمرین را حداقل 3 بار در هر دو طرف تکرار کنید.
آیا درمانهای طبیعی تاثیری در بهبود خارپاشنه دارند؟
روش‌های مختلفی برای درمان طبیعی خار پاشنه وجود دارد. این روش‌ها شامل موارد زیر میشوند:
- حمام نمکی اپسوم: این نوع نمک حاوی سولفات منیزیم است و به عنوان یک درمان طبیعی شناخته میشود. برای انجام این روش، مقداری نمک اپسوم را به آب اضافه کرده و پاها را داخل آن قرار دهید. سپس میتوانید به آرامی پاشنهها را ماساژ دهید.
- ماساژ با روغنهای اساسی: از روغنهای اساسی خالص مانند رزماری یا اسطوخودوس به دلیل خاصیت ضد التهابی که دارند استفاده کنید. این روغن‌ها میتوانند درد را کاهش دهند.
- استفاده از سرکه سیب: سرکه سیب شناخته شده است که میتواند کلسیم اضافی استخوان را از بین ببرد و باعث تسکین شود. پاها را در آب گرم حاوی چند قطره سرکه سیب خیسانده کنید یا حوله‌ای که در سرکه آغشته شده است به مدت چند دقیقه در اطراف پاشنه پیچیده کنید.
استفاده از کربنات: با مخلوط کردن نصف قاشق چای خوری جوش شیرین با 1 قاشق چای خوری آب، یک خمیر تهیه کنید و با ماساژ دادن روی پاشنه پاها را پوشش دهید.
