رگ به رگ شدن کمر (میزان شدت آسیب، علائم و درمان کشیدگی عضلات کمر)

رگ به رگ شدن کمر، یکی از شایع‌ترین آسیب‌های کمر است که به دلیل کشیدگی تاندون‌ها و عضلات کمر رخ می‌دهد. تمرینات ورزشی، استفاده بیش از حد از عضلات کمر و یا صدمات ناگهانی، از علل این نوع آسیب هستند.

عوامل خطر مهم رگ به رگ شدن کمر شامل چاقی، عضلات ضعیف کمر یا شکم، سفت و خشک بودن همسترینگ (عضلات پشت ران) و قوس کمر هستند. با استراحت و کاهش فعالیت، رگ به رگ شدن کمر بهبود می‌یابد. اما اگر درد و علائم پس از چند هفته خود مراقبتی برطرف نشد و یا در انجام فعالیت‌های روزمره دچار مشکل شدید، به متخصص مراجعه کنید. ارتوپد یا متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با انجام معاینه، علت درد را تشخیص داده و برای تسکین درد، برنامه درمانی مناسبی را تهیه خواهند کرد.

علل رگ به رگ شدن کمر چیست؟

عواملی که باعث بروز رگ به رگ شدن کمر می­شوند شامل این موارد هستند:

• انجام فعالیت فیزیکی بیش از حد
• افتادن
• خم شدن و بلند کردن مکرر که باعث ایجاد فشار روی کمر می­شود
• بد نشستن
• چاقی
• نشستن طولانی مدت

میزان رگ به رگ شدن کمر

 در این جا درجات رگ به رگ شدن و نحوه درمان دقیق­‌تر توضیح داده می­شود.

رگ به رگ شدگی درجه 1

 در این درجه که خفیف ترین نوع رگ به رگ شدگی است بافت نرم مجاور دچار آسیب­ های اندکی می­شود. در کل، کمتر از 10% به تارهای عضلانی آسیب وارد می­شود. این نوع آسیب با درد و حساسیت به لمس خفیف و جزئی همراه است  و باعث کاهش پیدا کردن دامنه حرکت کمر می­شود. معمولا 1 تا 3 هفته بعد از استراحت، انجام فیزیوتراپی و تمرینات کنترل شده و مصرف دارو بهبودی حاصل می­شود. انجام مداخلات بالینی برای این نوع آسیب‌ها ضروری نیست مگر اینکه در وضعیت بیمار پیشرفتی حاصل نشده باشد.

رگ به رگ شدگی درجه 2

رگ به رگ شدگی درجه 2 کمر یک  آسیب متوسط محسوب شده که در آن رباط یا عضلات کمر نسبتا دچار آسیب می­شوند. تارهای عضلانی 10 تا 50% آسیب می­بینند و باعث بروز علائمی مثل درد موضعی، حساسیت به لمس، تورم و کاهش دامنه حرکت کمر می­شود. انجام فعالیت ورزشی یا بلند کردن مکرر اجسام سنگین معمولا عامل این نوع آسیب­ها هستند. نسبت به رگ به رگ شدگی درجه اول آسیب های بیشتری ایجاد می­کند، ولی با راه های درمانی مشابه ای بهبود می­یابند. دوره بهبود در این نوع آسیب­ها نسبت به نوع اول طولانی­ تر است و ممکن است از دو تا چند ماه طول بکشد. اگر با درمان فعلی پیشرفتی حاصل نشد به یک متخصص ستون فقرات مراجعه کنید.

رگ به رگ شدگی درجه 3

رگ به رگ شدگی درجه 3 یکی از شدیدترین نوع این مشکلات است که با پارگی شدید رباط‌ها یا عضلات همراه است و ممکن است منجر به پارگی کامل شود. این نوع آسیب، 51 تا 100 درصد از تارهای عضلانی را درگیر می‌کند و علائم شدیدی در بیمار ایجاد می‌کند، از جمله درد و ناتوانی شدید در ناحیه کمر و حتی مشکلات در راه رفتن. رگ به رگ شدگی درجه 3 معمولاً در اثر فعالیت‌های ورزشی یا ضربه‌های شدید ناشی از تصادفات و افتادن رخ می‌دهد.

بهبودی از رگ به رگ شدگی درجه 3 ممکن است زمان‌بر باشد و معمولاً 2 ماه تا یک سال زمان می‌برد. بسته به میزان آسیب و صدمه وارد شده، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. از ابتدا، پزشک روش‌های درمانی حمایتی را پیشنهاد می‌دهد، مگر اینکه بدون انجام مداخلات بالینی، بهبودی غیر ممکن باشد.

علائم رگ به رگ شدن کمر

رگ به رگ شدن کمر با این علائم همراه است:

• درد طاقت فرسای کمر
• خشکی کمر
• انتشار درد به لگن و پاها
• بدتر شدن درد کمر با خم شدن، سرفه یا عطسه کردن.

تشخیص رگ به رگ شدن کمر

پزشک معالج برای تشخیص از بیمار شرح حال کامل خواهد گرفت و بیمار را معاینه فیزیکی می کند. همچنین بر اساس شدت علائم، ممکن است دستور انجام بررسی های رادیولوژی مثل عکس ، سی تی اسکن یا ام آر آی دهد. اگر با استراحت و خود مراقبتی درد تسکین پیدا نکند، پزشک  دستور انجام سی تی و یا ام آر آی را می دهد چون احتمال وجود آسیب عصبی وجود دارد.

درمان های رگ به رگ شدن کمر

چند مورد از درمان­هایی که برای رگ به رگ شدن کمر انجام می­شوند:

استراحت کردن

اولین گام درمان این است که به کمر خود استراحت دهید، از انجام فعالیت های طولانی، تمرینات ورزشی شدید و بلند کردن اجسام سنگین، بد نشستن پرهیز کنید. معمولا توصیه می شود برای کاهش التهاب و تسکین درد، استراحت مطلق صورت گیرد ولی انجام فعالیت­های سبک مانعی ندارد.

کمپرس یخ و گرم

قرار دادن کمپرس یخ به مدت 20 تا 30 دقیقه دو تا سه بار در روز می­تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. استفاده از کمپرس یخ بعد از انجام فعالیت فیزیکی شدید بسیار مفید است.

بعد از دو روز استفاده از کمپرس یخ می­توانید برای رفع علائم از کمپرس گرم استفاده کنید.

کمربند طبی

پزشک معمولا برای جلوگیری از ایجاد آسیب­های بیشتر استفاده از کمربند طبی را خصوصا برای انجام فعالیت های سنگین تجویز می­کند.

دارو درمانی

برای درمان رگ به رگ شدن کمر معمولا از دارو استفاده می­شود. دارو به کنترل درد و التهاب و جلوگیری از بدتر شدن شرایط بیمار کمک می­کند. البته حتی در مورد رگ به رگ شدگی شدید مصرف دارو نباید بیش از 6 هفته طول بکشد.

داروهای شل کننده عضلات برای درمان رگ به رگ شدن کمر

در مراحل ابتدایی درمان، برای کاهش گرفتگی و اسپاسم عضلات توصیه می­شود از داروهای شل کننده عضلات به صورت قرص یا تزریق آمپول (تزریق داخل وریدی) استفاده شود. متوکاربامول (روباکسین) یکی از رایج‌ترین داروهای شل کننده عضلات است که برای رگ به رگ شدن کمر تجویز می­شود.

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) برای درمان رگ به رگ شدن کمر

پزشکان معمولا برای تسکین دردهای عضلانی خصوصا در رگ به رگ شدگی حاد داروهای NSAIDs تجویز می­کنند. این داروها مسکن، ضد التهاب و تب بر هستند. داروهای NSAIDs باعث مهار شدن ترشح پروستاگلاندین شده که موجب کاهش التهاب می­شود. ایبوپروفن (ایبوپرین، آدویل و موترین) و دیکلوفناک (ولتارین) داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی رایجی هستند که برای درمان رگ به رگ شدن کمر استفاده می­شوند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست برای تقویت و کشش عضلات کمر تمریناتی را به بیمار آموزش می­دهد. علاوه بر تمرینات از تحریک الکتریکی و کمپرس سرد نیز استفاده میکند. برای جلوگیری از ایجاد فشار روی محل آسیب دیده باید از دستورات فیزیوتراپیست در مورد حرکات بدن و تمرینات روزانه به دقت پیروی کنید.

تمرینات فیزیوتراپی

برای تقویت عضلات پشت و بهبود یافتن رگ به رگ شدن عضلات کمر لازم است بیمار تمرینات ورزشی انجام دهد. عضلات کمر به دلیل کم تحرکی یا  تحمل فشار بیش از حد، خشک می­شوند و همین امر باعث می گردد حین بلند کردن جسم سنگین یا انجام یک حرکت ناگهانی عضلات کمر رگ به رگ شوند.

تمرینات ورزشی نه تنها به سریع­تر شدن روند بهبودی کمک می­کنند، بلکه باعث  تقویت عضلات کمر و جلوگیری از آسیب­های مکرر می­گردد.

قبل از شروع تمرینات ورزشی باید با متخصص طب ورزشی یا فیزیوتراپیست مشورت کنید. برای هر نوع آسیب دیدگی تمرینات متفاوتی وجود دارد.

تمرین 1 –  کشش چرخشی

هدف از انجام این تمرین کار کردن روی عضلات کمر است که وظیفه چرخش کمر را به عهده دارند. در حالت نشسته قرار گیرید (استفاده از یک توپ نیز عالی است). در حالیکه وضعیت بدن ثابت است، شانه‌هایتان را به یک طرف بچرخانید. 3 ثانیه صبر کنید و سپس شانه‌ها را به سمت دیگر بچرخانید.

تمرین 2 –  خم کردن پشت

روی تشک به پشت دراز بکشید. سپس هر دو زانو را به سمت سینه بالا بیاورید. در حال انجام این حرکت گردن را به طرف زانوها کمی بالا بیاورید تا عضلات ناحیه کمر کاملا خم شوند. تا‌جاییکه  احساس راحتی می­کنید به کشش ادامه دهید. این حرکت را 8 تا 10 بار تکرار کنید.

تمرین 3 –  کشش زانو به سمت سینه

روی تشک به پشت دراز بکشید. زانوها را خم کنید به طوریکه کف پا روی تشک قرار گیرد. حال هر دو دست را زیر یکی از زانوها قرار داده و آن را نزدیک سینه بالا بیاورید، تا جاییکه آسیب دیدگی اجازه می­دهد به کشش ادامه دهید. 3 ثانیه در این وضعیت قرار گیرد.

تمرین 4 –  خم شدن به یک طرف

این تمرین جز ورزش­ های متداول روزمره است که همه با آن آشنایی دارند. دستان خود را در کنار هم قرار دهید سپس بالای سر بیاورید تا عضلات کمر کاملا کشیده شوند. اکنون، در حالیکه بازوها در وضعیت کشش قرار دارند، بالا تنه را به یک طرف حرکت دهید. 3 ثانیه نگه دارید و سپس به وضعیت عادی برگردید. این تمرین را برای هر دو طرف انجام دهید. در وضعیت نشسته هم می توانید این تمرین را انجام دهید.

تمرین 5 – کشش همسترینگ

تمرینات کشش همسترینگ به شیوه ­های مختلفی انجام می شود. متداول­ ترین روش این است که در روی صندلی بنشینید، یک پا کشیده و پای دیگر به سمت داخل خم شود. حال، برای لمس کردن نوک انگشتان به سمت پای کشیده شده خود را بکشید. تا جاییکه آسیب دیدگی اجازه می­دهد سعی کنید خود را به انگشتان نزدیک کنید. بعد از 10 بار تکرار این تمرین، پای خود را عوض کنید.

اگر درد بیش از دو هفته طول کشید یا افزایش پیدا کرد، برای مشاوره بیشتر و تهیه یک برنامه درمانی تخصصی به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.

جراحی برای رگ به رگ شدن کمر

عموما، انجام روش­های جراحی برای رگ به رگ شدن کمر ضروری نیستند.

اگر درمان های عادی و محافظتی نتیجه نداد و با انجام آزمایشات و بررسی های رادیولوژی مشخص شد بیمار دچار عارضه رماتیسمی است، باید به متخصص روماتولوژی مراجعه کند. در شرایط خاص مثل آسیب عصبی لازم است به جراح ستون فقرات مراجعه شود.

دوره بهبودی رگ به رگ شدن کمر

در اکثر موارد، رگ به رگ شدن بر اساس شدت آسیب، خود به خود طی چند روز تا چند هفته، فقط با خود­ مراقبتی مثل استراحت کردن، استفاده از کمپرس سرد و گرم التیام پیدا می کند. در این دوره باید بیمار بر اساس شرایطی که دارد تمریناتش را ادامه دهد. از ایجاد فشار بیش از حد به کمر و انجام فعالیت­های سنگین باید پرهیز شود.

پیشگیری از رگ به رگ شدن کمر

برای جلوگیری از رگ به رگ شدن کمر، به موارد زیر توجه کنید:

1. ورزش منظم: ورزش کردن به عنوان یک سبک زندگی سالم می‌تواند کمک کند تا از رگ به رگ شدن کمر جلوگیری شود. ورزش منظم همچنین می‌تواند به سلامتی کمک کرده و از بروز مشکلات کمری جلوگیری کند. همچنین، توصیه می‌شود که دستورات پزشک معالج خود را رعایت کنید تا از رگ به رگ شدن جلوگیری شود.

2. انجام بازی‌های مناسب: اگر آمادگی جسمانی ندارید، انجام برخی از ورزش‌ها مانند اسکی روی آب و تنیس ممکن است باعث سفت شدن و خشک شدن عضلات بدن شود که می‌تواند رگ به رگ شدن را تسریع کند. بنابراین، بهتر است از ورزش‌هایی که به حرکت سریع بدن نیاز دارند، خودداری کنید و به جای آن از ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی و شنا استفاده کنید.

3. وضعیت نشستن صحیح: همیشه باید به وضعیت صحیح نشستن خود توجه کنید تا از رگ به رگ شدن کمر جلوگیری شود.

4. حفظ وزن مناسب: داشتن وزن مناسب و مصرف یک رژیم غذایی سالم به عنوان یک سبک زندگی سالم می‌تواند به جلوگیری از رگ به رگ شدن کمر کمک کند.

5. حرکت و تحرک: تنها در صورت آسیب دیدگی شدید، استراحت مطلق توصیه می‌شود. بنابراین بعد از آسیب جزئی، به تحرک خود ادامه دهید تا از رگ به رگ شدن کمر جلوگیری شود.