کمردرد، یکی از علل اصلی درد و ناتوانی در سراسر جهان است. فیزیوتراپی در مدیریت درد و اختلالات عملکرد مرتبط با مشکلات این ناحیه، بسیار موثر است. برای دیدن پاسخ تعدادی از سوالات رایج و اینکه چگونه فیزیوتراپی می تواند به شما کمک کند، ادامه مطلب را بخوانید.
قسمت تحتانی کمر یا “انتهای ستون فقرات”، از ۵ مهره (استخوان) در پایین ترین قسمت ستون فقرات تشکیل شده است. کمردرد یک بیماری شایع است که اکثر ما در مرحله ای از زندگی خود،. آن را تجربه خواهیم کرد.
چندین علت مختلف برای ایجاد کمردرد وجود دارد که اکثریت قریب به اتفاق منشاء اسکلتی- عضلانی و بدون آسیب ساختاری جدی، دارند. این موارد به فیزیوتراپی که معمولاً شامل درمان دستی (منوال تراپی)، تمرینات و فعالیت/تغییر وضعیت بدن هنگام نشستن و ایستادن، می شود، بسیار خوب پاسخ می دهند.
به ندرت، کمردرد یک فرد ممکن است نشانه ای از یک مشکل اساسی و جدی تری باشد. در چنین مواردی، فیزیوتراپیست قادر است مشکل را ارزیابی کرده و برای مراقبتهای مناسب، شما را به پزشک متخصص ارجاع دهد.
چه چیزی باعث کمردرد می شود؟
تشخیص دقیق علت کمردرد در بسیاری از موارد دشوار است. در این موارد، پزشکان در ابتدا به بررسی عملکرد ستون فقرات و شناسایی محدودیتهای حرکتی یا انقباض عضلانی میپردازند. کمردرد معمولاً به دلیل فشار بر ترکیبی از ساختارها و تغییر الگوهای حرکتی ایجاد میشود و نه صرفاً به دلیل فشار روی یک مفصل، دیسک یا عضله خاص. بنابراین، تلاش برای مشخص کردن یک ساختار خاص به عنوان علت علائم، اغلب گمراه کننده است.
پزشکان و متخصصین طب فیزیکی درمان را بر اساس علائم و الگوهای حرکتی و فعالیتی کمر ارائه میدهند. هدف آنها بهبود عملکرد، کاهش فوری درد و بازگرداندن حرکت طبیعی بدن بدون درد است. عوامل دیگری نیز میتوانند با کمردرد مرتبط باشند، به ویژه زمانی که فرد علائم طولانی مدت یا مکرر داشته باشد. این عوامل ممکن است شامل کیفیت پایین خواب، استرس، نداشتن تناسب اندام، مشکلات در محل کار/خانه و یا سایر بیماریها و مشکلات پزشکی باشند. این عوامل میتوانند باعث ایجاد کمردرد متناوب و افزایش شدت علائم شوند. فیزیوتراپیستها پیچیدگیهای کمردرد را درک میکنند و سعی میکنند تمام عوامل مؤثر در روند درمان را بررسی کنند.
درد در ناحیه باسن و انتقال آن از کمر، به سمت پایین و پا، به چه معناست؟
علائم درد پا مرتبط با کمردرد که اغلب به عنوان “سیاتیک” شناخته می شود، می تواند به دلیل درد سوماتیک (درد با فاصله از منشأ اولیه درد)، یا رادیکولار (درد در منشأ اعصاب) باشد که هر دو در زیر توضیح داده شده اند. فیزیوتراپیست ها جهت استفاده از آزمایش های خاص و تعیین علت علائم درد در پا و راه کار های درمانی مناسب، آموزش دیده اند.
درد سوماتیک
درد سوماتیک، شایع ترین علت برای وجود علائم درد در نواحی پا، در بیماران مبتلا به کمردرد است و اغلب دلیل و منشأ درد، در باسن یا پشت ران، است و این همان دردی است که بدور از منشأ اصلی خود، رخ داده است. جایی که احساس درد از ناحیه کمر با احساس درد پا، باهم درآمیخته می شود. در این مورد، هیچ فشار یا تحریک مستقیمی، در ریشه های عصبی که از ستون فقرات خارج می شوند، رخ نداده، بلکه صرفاً به دلیل «تقاطع» بین اعصاب حسی مابین عضلات/مفاصل کمر و اعصاب عضلات/پوست پا، می باشد. این پدیده در بسیاری از نواحی دیگر بدن، مانند شانه درد همراه با درد گردن و یا درد در ران/زانو همراه با درد لگن، رخ می دهد. درد سوماتیک، با از دست دادن حس یا ضعف در پاها همراه نیست.
درد رادیکولار
درد رادیکولار، عبارتی پزشکی است که برای توصیف علائم درد در پا به دلیل فشرده شدن یا تحریک یک ریشه عصبی در قسمت پایین کمر استفاده میشود. ریشه عصبی ممکن است به دلیل وجود فیزیکی یک دیسک، استخوان، یا رباط در ستون فقرات، مسدود شود یا توسط مواد شیمیایی ملتهب کننده که با آسیب به یکی از ساختارهای ستون فقرات مرتبط است، تحریک شود. درد پا، اغلب از الگوی “درماتومال” پیروی میکند، جایی که علائم درد، به شکل خطی از کمر به پایین و تا پا حرکت میکند. همچنین، ممکن است با بیحسی پوستی یا ضعف ماهیچههای متصل به ریشه عصبی آسیب دیده، همراه باشد؛ بنابراین، ارزیابی کامل درد رادیکولار توسط یک متخصص آموزشدیده مانند فیزیوتراپیست ضروری است، زیرا اینگونه آسیبهای عصبی، منجر به ضعفهای طولانیمدت میشوند.
آیا برای تشخیص کمردرد، اسکن و عکس برداری لازم است؟
برای اکثریت قریب به اتفاق افراد، اسکن غیر ضروری است. برای اکثر موارد کمردرد، یک ارزیابی جامع فیزیوتراپی تمام اطلاعاتی را که پزشکان برای درمان هرچه موثرتر درد، نیاز دارند، ارائه می دهد.
گاهی اوقات تصویربرداری از کمر، ممکن است گیج کننده باشد. پزشکان می دانند که بسیاری از ناهنجاری هایی که در اسکنها مشاهده می شوند، در واقع باعث ایجاد علائم درد نیستند و بسیاری از افراد بدون درد کمر، دارای «ناهنجاریهای» مشابهی، خواهند بود.
چگونه فیزیوتراپی می تواند به کمردرد کمک کند؟
فیزیوتراپی یکی از روشهای موثر درمان کمردرد است و تحقیقات زیادی این موضوع را تأیید کردهاند. بیشتر موارد کمردرد به درمانهای دستی مانند ماساژ، حرکات و فشارهای حرفهای بر روی مفاصل و تمرینات ورزشی با درجهبندی از آسان تا سخت پاسخ مثبت میدهند. این تکنیکها باعث کاهش درد میشوند و به بازیابی حرکت کمک میکنند. برنامه تمرینی معمولاً شامل ترکیبی از حرکات و جنبشها، تمرینات فعال و تقویتی بدن و پا است که منجر به بازگشت تدریجی به فعالیتهای روزمره میشود. همچنین، فیزیوتراپیستها میتوانند از روشهای دیگری مانند طب سوزنی، چسبهای حمایتی و دستگاه TENS نیز استفاده کنند. این روشها بهبود قابل ملاحظهای در درمان کمردرد دارند.
فیزیوتراپی کمر با دستگاه چگونه انجام می شود؟
فیزیوتراپی، فرآیند توانبخشی و درمان کمردرد است. فیزیوتراپی مدرن کمر، شامل استفاده از دستگاه های الکتریکی است و الکتروتراپی نامیده می شود که به عنوان روش درمانی کمردرد، در نظر گرفته می شود. این دستگاه ها به بهبودی سریعتر بیمار و مدیریت درد در فیزیوتراپی، کمک می کنند.
دستگاه های الکتروتراپی، از پالس های الکتریکی و امواج صوتی برای رسیدن به بافت های داخلی بدن استفاده می کنند که در غیر این صورت، دسترسی به این بافت ها بسیار دشوار خواهد بود. این شوک های الکتریکی، جریان خون را در ناحیه آسیب دیده، بهبود می بخشد، همچنین، جریان گلبول های سفید خون را به این مناطق بهبود می بخشند و در نتیجه بدن با سرعت بیشتری بهبود می یابد. گلبول های سفید خون مسئول روند درمانی و التیام، در بدن انسان هستند.
تمرینات فیزیوتراپی برای کمردرد چیست؟
تمرینات فیزیوتراپی برای کمردرد، بطور کلی می تواند به ستون فقرات فرد کمک کند که عمیقاً با کمردرد و سایر مسائل، مرتبط است. قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، ضروری است که با پزشک متخصص خود درباره ی امتحان کردن اینگونه تمرینات، مشورت کنید. بسته نوع به کمردرد، برخی از تمرینات ممکن است بهتر از سایرین باشند.
چرخش قسمت پایینی کمر
اینگونه چرخش ها با تقویت جریان خون همراه است که یک راه عالی برای بهبودی سریع ناحیه ملتهب در کمر، مناسب می باشد. برای این تمرین، به پشت بخوابید و با خم کردن و قرار دادن زانوی پا در کنار یکدیگر، آماده شوید. پس از انجام این کار، به آرامی پای خود را به یک سمت بکشید و کشش را به مدت ۲۰ ثانیه نگه دارید. این کار را پنج بار برای هر پا تکرار کنید و سه بار در روز انجام دهید. اگر درد ادامه یافت یا بدتر شد، سعی کنید مقدار تمرین را کاهش دهید.
کشش همسترینگ
برای کشش همسترینگ، نیاز دارید که به پشت دراز کشیده و یک کش نیز داشته باشید. یک پا را در هوا در حالی که نوار کششی در اطراف پای خود بسته اید، خم کنید و ۳۰ ثانیه به این صورت نگه دارید. برای هر پا پنج بار تکرار کنید.
کشش لگن (عضله پیریفورمیس – عضله گلابی شکل انتهایی)
کشش های پیریفورمیس برای کمر افراد بسیار عالی است. پای خود را روی ران پای دیگر، به شکل عدد چهار انگلیسی، قرار دهید و به آرامی باسن خود را به سمت زمین پایین بیاورید. کشش را به مدت ۲۰ ثانیه نگه دارید و برای هر پا، پنج بار تکرار کنید.
تیلت جانبی لگن
در تیلت لگن نیاز است که به پشت دراز بکشید و کمر خود را قوس دهید. پس از آن، قسمت قوس کمر را روی زمین صاف کنید. این کار را ۳۰ بار انجام دهید.
کشش فلکسور هیپ یا مفصل لگن (کشش دونده)
کشش مفصل لگن، برای کشش قسمت جلویی لگن، بسیار عالی است. صاف بایستید، به جلو قدم بردارید و قسمت زانوی پای جلو را خم کنید. کشش را به مدت ۳۰ ثانیه انجام دهید و هر پا را پنج بار تکرار کنید.
کشش گربه ای/ یا گاو
در حالت گربه یا گاو روی دست و زانو قرار بگیرید. به آرامی قسمت میانی کمر خود را، به داخل قوس دهید و مجدد صاف کنید و برای ۲۰ دفعه تکرار کنید، خیلی پایین نروید؛ در غیر این صورت، کشیدگی عضلات رخ داده و یا به کمرتان آسیب می رسانید.
کشش کبرا
روی شکم خود دراز بکشید و پاهای خود را کمی باز کنید. آرنج خود را بچرخانید تا به ناحیه سینه کمک کند. به تدریج آرنج های خود را ثابت کنید و تا ناحیه قفسه سینه خود را بالا ببرید (همانند شنای سوئدی)، لگن و پاهای خود را روی زمین نگه دارید. هر شنا را ۱۰ ثانیه نگه دارید و پس از آن به نقطه اول باز گردید.
کشش گربه/شتر
مانند کشش گربه/شتر، روی دست ها و زانوهای خود قرار بگیرید. پشت خود را به سمت بالا و به سمت سقف خم کنید، مانند قوس کمر شتر با کوهان. ۱۵ ثانیه نگه دارید و پس از آن، پشت خود را به سمت زمین و حالت اولیه، خم کنید و مجدد تکرار کنید. هرچه بیشتر، بهتر!