فیزیاتراپیست یک پزشک متخصص در زمینه طب فیزیکی و توانبخشی است. این متخصص آموزش و تجربه‌ای گسترده در حوزه اختلالات طولانی مدت از جمله مسائل نورولوژیک، شرایط ارتوپدی عمومی و خاص، و مشکلات درد مزمن دارد. او خدمات خود را به تمام گروه‌های سنی ارائه میدهد و مشکلاتی که در تمامی سیستم‌های اصلی بدن ممکن است به وجود بیاید را درمان می‌کند.
متخصصان طب فیزیکی انواع گسترده‌ای از خدمات پزشکی را ارائه میدهند. آنها به عنوان جراح فعالیت نمی‌کنند، بلکه داروهای کمکی مانند بریس یا تجویز اندام‌های مصنوعی را توصیه میکنند. همچنین از روش‌های متنوعی مانند ترمومدالیته‌ها (از جمله گرما و سرما)، ماساژ، بیوفیدبک، تراکشن، فیزیوتراپی، کایروپراکتیک و ورزش درمانی استفاده میکنند. به علاوه، متخصصان طب فیزیکی دارای تجربه و آموزش گسترده‌ای در زمینه تزریق‌های ستون فقرات و ارتوپدی (از جمله تزریق‌های اپیدورال) هستند.
چه موقع باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید
دلایل مراجعه به هر نوع پزشک متنوع است. در صورت داشتن شرایط زیر باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد. اگر:
- شما نوعی مشکل مزمن دارید. شاید این بیماری، ناتوانی یا درمان قبلی ناموفق باشد. شاید شما فقط درد مزمن (مثل سیاتیک یا فیبرومیالژیا) یا آسیب‌های استرس تکراری داشته باشید. این جایی است که این نوع پزشکان واقعا می‌درخشند.
- شما در حال بهبودی از جراحی بزرگ هستید. این گروه از متخصین میتوانند در توانبخشی و بهبودی سریع قبل و بعد از جراحی به شما کمک کنند.
- شما یک بیماری دارید که عملکردتان را محدود می‌کند. شاید شما سکته کرده‌اید، یا شاید شما با چیزی متولد شده اید که توانایی شما در زندگی دچار مشکل می‌کند. آسیب مغزی و نخاعی در این گروه قرار می‌گیرند.
- تشخیص پزشک دیگر برای شما است. متخصصان طب فیزیکی با درمان‌های جراحی کاملا مخالف هستند. آیا ترجیح می‌دهید برای محافظت از مشکل خود درمان محافظه کارانه‌تری داشته باشید؟ شاید یک متخصص فیزیک پزشکی برای شما مناسب باشد.
البته این‌ها فقط چند نمونه بسیار کلی می‌باشند. توجه به این نکته مهم است که متخصصان طب فیزیکی همه بیماران را بدون توجه به سن آنها معالجه میکنند. بنابراین، اگر کودکی دارید که به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارد، طب فیزیکی را در نظر بگیرید.
رایج‌ترین شرایط پزشکی که متخصصان طب فیزیکی درمان میکنند
علاوه بر مواردی که در قسمت قبلی بحث شد، برخی دیگر از شرایط پزشکی وجود دارد که متخصصان طب فیزیکی در درمان آنها دارای تجربه و آموزش دیده‌اند:
- درد گردن و کمر
- سکته‌های مغزی
- آسیب‌های مغزی و ضربه نخاعی
- آسیب‌های ورزشی
- آرتروز
- دیسک های فتق شده و فشرده
- فیبرومیالژیا
- سیاتیک
- درد اندام فانتوم (قطع عضو)
- بیماری پارکینسون
- اسکلروز چندگانه
- بهبود سرطان
- و موارد دیگر…
همانطور که می‌بینید، دامنه پزشکی بسیار گسترده است. اگر نیازی به جراحی ندارید، مراجعه به یک پزشک متخصص طب فیزیکی انتخاب بدی نیست.
چه انتظاری می‌توانم در اولین ویزیت خود با یک متخصص طب فیزیک پزشکی داشته باشم؟
یک متخصص طب فیزیکی به توضیحات شما در مورد مشکل پزشکی که شما را برای معالجه آورده است گوش خواهد داد و در مورد سلامتی و سابقه پزشکی شما سوالاتی می‌پرسد. در بیشتر مواقع آنچه بیمار به پزشک می‌گوید بزرگترین سرنخ را برای تعیین ریشه مشکل پزشکی خود ارائه میدهد.
یک متخصص طب فیزیکی، یک معاینه جامع – نه فقط ناحیه ای که دردناک است، بلکه مفاصل اطراف و اعضای بدن را انجام می دهد. همه این‌ها ممکن است در سایر نقاط سیستم اسکلتی عضلانی به علائم کمک کند.
درد اسکلتی – عضلانی می‌تواند فریبنده باشد، زیرا یک مشکل در یک قسمت از بدن می‌تواند باعث درد در جای دیگر شود. ممکن است بیمار برای کمردرد مراجعه کرده باشد اما پس از انجام معاینه مشخص شود که مفصل ران واقعاً منشأ درد کمر است. غالباً یک پزشک متخصص طب فیزیکی می‌تواند این مسئله را بدون آزمایش‌های غیر ضروری تصویربرداری یا تزریق انجام دهد، و این می‌تواند هزینه‌های پزشکی را پایین نگه دارد.
همچنین متخصصان طب فیزیکی ممکن است بسته به مشکل و وضعیت و نیازهای بیمار آزمایشات مختلفی را انجام دهند. یکی از روش‌های معمول استفاده از آزمایش الکترودیاگنوتیک است که می‌تواند فعالیت الکتریکی اعصاب را با مطالعات هدایت عصب و عضلات توسط الکترومیوگرافی سوزنی اندازه گیری کند. این آزمایشات می‌تواند به شناسایی شرایط عصبی و عضلانی که ممکن است باعث درد و ضعف شوند و یا منجر به مشکلاتی شود که باعث نقص جسمی می‌شوند، کمک کند.
درمان‌های متخصص طب فیزیکی در اصفهان
برنامه درمانی توسط متخصص طب فیزیکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
خدمات توانبخشی درمانی
خدمات توانبخشی درمانی، شامل یک تیم چند رشته‌ای یکپارچه است که مداخله درمانی را برای بیماران با طیف گسترده ای از معلولیت‌های جسمی فراهم می‌کند. خدمات در هر دو بخش بستری و سرپایی و همچنین در واحد توانبخشی حاد مجاز پزشکی تحت نظارت پزشکی هر دو متخصص طب فیزیکی و جراحان ارتوپدی ارائه میشود.
خدمات عصب روانشناسی
خدمات عصب روانشناختی شامل مشاوره و درمان افراد معلول جسمی و بیماران مزمن که 7 سال و بیشتر از 7 سال سن دارند، می‌باشد. این خدمات در مکان‌های مختلفی از جمله بیمارستان، واحد توانبخشی حاد و به صورت سرپایی ارائه می‌شوند.
کاردرمانی
کاردرمانی شامل برنامههای درمانی فردی و گروهی برای بیمارانی است که به دلیل بیماری جسمی یا آسیب دیدگی، ناتوانی مادرزادی، رشد یا روند پیری دچار اختلال در عملکرد می‌شوند.
کاردرمانی ممکن است توانایی بیمار را در انجام کار شخصی، روزمره و یا در محل کار افزایش دهد.
فیزیوتراپی
خدمات فیزیوتراپی برای بیماران با طیف وسیعی از تشخیص‌ها، از اسکلتی عضلانی گرفته تا بیمار‌‌ی‌های عصبی، در دسترس است. بیشتر درمان‌های فیزیوتراپی بر پایه‌ی حرکات اصلاحی و ورزش های مناسب برای شرایط خاص بیمار است. در کنار حرکات اصلاحی، متخصص از سایر مدالیته‌ها مانند ماساژ درمانی، درمان دستی، طب سوزنی، تحریک الکتریکی و اولتراسوند استفاده می‌کند.
گفتاردرمانی
گفتاردرمانی برنامههای درمانی منحصر به فردی را برای رفع محدودیت‌های عملکردی در زمینه‌های ارتباطی، شناختی و بلعشی ایجاد می‌کند.
تزریق
تزریق اپیدورال، یک روش درمانی است که دارو را به فضای اپیدورال، یعنی منطقه بین کانال استخوانی و دورا (یک لایه نرم از بافت) نخاع منتقل می‌کند. این دارو ممکن است شامل بیهوشی باشد که درد را بی حس می‌کند و یا استروئیدی باشد که می‌تواند تورم و تحریک را کاهش دهد.
تزریقات مفصلی برای کمک به درد و التهاب مستقیماً در مفصل انجام میشود. مفاصل ممکن است شامل زانو، مچ دست، ران یا مچ پا باشد. هر مهره در ستون فقرات دارای دو جفت مفصل فاست است. یک جفت به سمت بالا (اتصال با مهره‌های بالا) در حالی که جفت دوم به سمت پایین (اتصال با مهره‌های زیر) قرار دارد. تزریق مفصل فاست می‌تواند درد را کاهش دهد و همچنین در تعیین اینکه آیا این مفصل علت درد بیمار است کمک می‌کند. در صورتی که ثابت شود مفصل تزریق شده علت درد است، میتوان داروی استروئیدی را به تزریق اضافه کرد تا به کنترل درد و التهاب کمک کند.
نقاط ماشه‌ای، نواحی دردناکی در عضلات هستند که میتوان آنها را به عنوان گره یا منطقه خاصی از گرفتگی توصیف کرد. وقتی فشار به نقطه ماشه وارد میشود، درد به مناطق دیگر بدن گسترش می‌یابد. تزریق نقاط ماشه‌ای مستقیماً در نقطه تحریک کننده درد انجام میشود که می‌تواند باعث کاهش درد و افزایش عملکرد بدنی شود.
مکمل ویسکوز، تزریق اسید هیالورونیک به مفصل است که معمولاً به زانو یا شانه انجام میشود. این تزریق برای درمان علائم آرتروز استفاده میشود.
پزشکی ترمیمی
پزشکی ترمیمی فرآیند جایگزینی یا بازسازی بافتی است که برای بازیابی عملکرد ممکن است به طور دائمی آسیب ببیند. درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) و سلول های بنیادی دو نوع داروی احیا کننده هستند.
- در روش درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، پزشک پلاکت‌های خود بیمار را تزریق می‌کند تا به بهبود سریع‌تر تاندون‌ها، رباط ها، عضلات و مفاصل آسیب دیده و برخی از انواع خفیف آرتروز کمک کند.
- در روش سلول‌های بنیادی استفاده از سلول‌های بنیادی بدن شما برای کمک به ترمیم سریع آسیب‌های استخوان، عضله، مفصل، بافت نرم و عصب است. این درمان ترمیمی و غیر جراحی می‌تواند برای بیمارانی که با درمان‌های متداول تر تسکین کافی را تجربه نکرده‌اند، موثر باشد.
فرسایش فرکانس رادیویی
فرکانس رادیویی (RFA) از یک جریان الکتریکی برای گرم کردن ناحیه‌ای از بافت عصبی آسیب دیده برای کاهش درد استفاده می‌کند. در این روش عصب از ارسال سیگنال‌های درد به مغز جلوگیری می‌کند.
تفاوت فیزیوتراپیستها با متخصصین طب فیزیکی چیست؟
متخصصان طب فیزیکی مسائل پزشکی را تشخیص میدهند، برنامههای درمانی را طراحی میکنند و ممکن است داروهایی را تجویز کنند. آنها معمولاً برنامههای ورزشی مناسب برای نیازهای بیماران را طراحی میکنند و ممکن است درمانهایی که توسط سایر درمانگران از جمله فیزیوتراپیستها استفاده میشود را به بیمار توصیه و تجویز کنند. یک فیزیوتراپیست پزشک نیست و نمیتواند داروهایی را تجویز کند، اما برنامههای ورزشی را با هدف بهبود علائم و نظارت بر بهبود عملکرد به بیمار توصیه و آموزش میدهد. همچنین، یک فیزیوتراپ پروتکلهای درمانی را انجام میدهد که توسط متخصصین طب فیزیکی و سایر پزشکان تجویز میشود.
