پای پرانتزی و درمان آن: فیزیوتراپی، بریس، ورزش

پای پرانتزی یا ژنو واروم یک وضعیت تغییر شکل فیزیکی است که باعث خم شدن قسمت پایین پا نسبت به ران می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که زانوهای فرد در حالت ایستاده با پا و مچ پا، فاصله داشته باشند. این وضعیت ممکن است روی یک یا هر دو پا اتفاق بیفتد و ممکن است از نظر فیزیولوژیکی یا آسیب‌شناختی ایجاد شود.

پای پرانتزی فیزیولوژیکی، یک بیماری طبیعی در نوزادان است که با رشد کودک بهبود می‌یابد. اما پای پرانتزی آسیب‌شناختی نیاز به درمان دارد و در صورت عدم درمان، ممکن است با رشد کودک بدتر شود. این نوع از پای پرانتزی هم‌چنین می‌تواند بزرگ‌سالان را تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است باعث مشکلات طولانی‌مدتی مانند درد مزمن، دشواری در راه رفتن، تغییر شکل نامطلوب پاها و حتی آرتروز زودرس شود.

اکثر افراد فکر می‌کنند که تنها راه برای صاف کردن پای پرانتزی، جراحی است. اما جراحی برای این مشکل، به خصوص برای بزرگ‌سالان، خطرناک و پرهزینه است.

پای پرانتزی در بزرگ‌سالان 

پای پرانتزی در بزرگ‌سالان معمولاً به دلیل آرتروز زانو یا فرسودگی غضروف مفصل زانو ایجاد می‌شود. فرسودگی غضروف به طور یکنواخت به ویژه از داخل زانو، باعث می‌شود زانوها پرانتزی شوند. در زیر دلایل دیگر پای پرانتزی بزرگسالان وجود دارد:

• یکی دیگر از دلایل پای پرانتزی در بزرگ‌سالان عدم اصلاح پای پرانتزی در زمان بچگی است که به طور طبیعی وجود دارد. عدم مداخله زود هنگام یا اصلاح پاهای پرانتزی در کودک می‌تواند باعث پای پرانتزی در بزرگ‌سالی شود.
• ژنتیک نیز در ایجاد پاهای پرانتزی نقش دارد، که به طور طبیعی برخی از افراد دارای انحنای جانبی بیش‌تری در پاها هستند. پای پرانتزی مادرزادی درمان شناخته شده‌ای ندارد و با فشار بیش‌تر به پاها، وضعیت فرد با بزرگ‌تر شدن یا افزایش وزن بدتر می‌شود. این وضعیت با درد زیادی همراه است که می‌تواند از طریق استفاده از داروهای ضد التهاب، درمان‌های حرارتی و مدیریت مناسب وزن کنترل شود.

• مواد شیمیایی و ترکیبات مختلف بر رشد استخوان و سلامت عمومی تأثیر منفی می‌گذارد، به ویژه هنگامی که بزرگسالان در همان سال‌های اولیه در معرض این سموم قرار گرفته‌اند.
• فلوراید و سرب با گذشت زمان در بدن جمع می‌شوند و بر سلامتی و سلامتی عمومی تأثیر می‌گذارند. این ترکیبات باعث ضعیف شدن و تغییر شکل استخوان‌ها، به ویژه استخوان درشت نی و استخوان ران که از وزن بدن پشتیبانی می‌کنند، می‌شوند.
• از علل جدی‌تر پای پرانتزی در بزرگسالان می‌توان به تومورهای استخوانی و عفونت‌های استخوانی (استئومیلیت) اشاره کرد که منجر به پای پرانتزی (ظاهر کمانی) می‌شود.
• در موارد دیگر که شکستگی استخوان به درستی بهبود نمی‌یابد، زاویه و استحکام استخوان تحت تأثیر قرار می‌گیرد و این می‌تواند منجر به توسعه غیر منتظره پای پرانتزی در بزرگسالان شود.

آیا پای پرانتزی در بزرگ‌سالان قابل اصلاح است؟ 

برای اصلاح پای پرانتزی در بزرگسالان، می‌توان از روش‌های مختلفی از جمله استفاده از بریس، جراحی، نسخه‌های پزشکی، فیزیوتراپی یا تکنیک‌های ورزشی خاص استفاده کرد.

در صورتی که پای پرانتزی در بزرگسالان ناشی از آرتروز زانو یا فرسایش غضروف مفصل زانو باشد، می‌توان با استفاده از بریس و درمان‌های دارویی، مانند نسخه‌های ضد التهابی، که درد ناشی از کمبود غضروف را تسکین می‌دهد، این مشکل را اصلاح کرد.

فیزیوتراپی نیز به عنوان یکی از روش‌های درمان پای پرانتزی در بزرگسالان، شامل ورزش هدف‌مند برای تغییر ناهنجاری‌های پا می‌شود. با تقویت عضلات پا، فیزیوتراپی به پیشگیری از پیشرفت پای پرانتزی کمک می‌کند. هرچند بسیاری از تمرینات فیزیوتراپی قادر به اصلاح پای پرانتزی در بزرگسالان نیستند، اما برخی از تمرینات مانند پیلاتس و یوگا می‌توانند به بهبود وضعیت بدن و کاهش درجه خم شدن پا کمک کنند.

درمان دیگر پای پرانتزی در بزرگسالان شامل جراحی تعویض مفصل، پیوند سلول‌های بنیادی یا پیوند برای ترمیم غضروف فرسوده زانو است.

در صورتی که پای پرانتزی ناشی از تومورهای استخوان باشد، نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد که ممکن است به ترکیبی از جراحی، درمان‌های با لیزر و شیمی درمانی نیاز داشته باشد. همچنین، سایر عفونت‌های استخوان، مانند عفونت‌های باکتریایی که منجر به ناهنجاری استخوان می‌شوند، با استفاده از آنتی بیوتیک‌های قوی قابل درمان و کنترل هستند.

پای پرانتزی در کودکان

طبیعی است که نوزادان از بدو تولد به دلیل حالت تا خورده در رحم، پای پرانتزی داشته باشند. چند هفته طول می‌کشد تا کودک تازه متولد شده با پاهای کاملاً کشیده راحت باشد، این پاها در روزهای اول زندگی خود کمی خم و خمیده به نظر می‌رسند اما با بزرگ‌تر شدن کودک و شروع به ایستادن، پاها گرد به نظر می‌رسند. کودک هنگامی که یاد می‌گیرد تعادل و ثبات خود را حفظ کند، با پاهایی که کمی از هم فاصله دارند، خم خواهد شد.

بنابراین فاصله بین زانوها با شروع کردن کودک به ایستادن و راه رفتن او مشخص می‌شود، اما پاها به تدریج صاف می‌شوند. در سن 3 تا 6 سالگی، اکثر کودکان دیگر پای پرانتزی ندارند در حالی که تا 8 سالگی، بیش‌تر پاهای کودکان به ظاهری می‌رسند که تا بزرگ‌سالی حفظ می‌شود. در مواردی که پاهای کودک از 3 سالگی این حالت خمیده را حفظ کرده یا در ایستادن و راه رفتن مشکل دارد، توصیه می‌شود برای درمان پاهای پرانتزی به پزشک مراجعه کنید.

• در بعضی موارد، پای پرانتزی به دلیل کمبود ویتامین D، کلسیم و فسفر در رژیم غذایی ایجاد می‌شود. این منجر به وضعیتی می شود که به راشیتیسم معروف است. گاهی اوقات، حتی با مصرف طبیعی ویتامین D، تجزیه مکانیسم استفاده از ویتامین D در بدن می‌تواند باعث سندرم راشیتیسم شود.
• یک علت غیرمعمول پای پرانتزی، وضعیتی به نام بیماری بلانت است که در نتیجه تغییر شکل صفحات رشد استخوان (استخوان درشت نی) ایجاد می‌شود. این ناهنجاری می‌تواند در نوزادان و هم‌چنین در بزرگ‌سالان رخ دهد. این وضعیت باعث می‌شود که قسمت پایینی پا مانند کاسه زانو به سمت داخل برگردد. برخلاف پای پرانتزی که با رشد کودک صاف می‌شوند، بیماری بلانت به تدریج بدتر می‌شود و ممکن است یک یا هر دو پا را درگیر کند. این وضعیت اغلب با چاقی در نوزادان و راه رفتن زود هنگام همراه است.

نحوه اصلاح پای پرانتزی در کودکان

اگرچه گفته می‌شود که پای پرانتزی در کودکان طبیعی است اما اگر کودک 3 ساله شود و هنوز پای او پرانتزی باشد، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید زیرا فاصله بین زانوها هنگام ایستادن غیر طبیعی به نظر می‌رسد. مراجعه به پزشک به تشخیص صحیح علت پای پرانتزی در نوزادان کمک می‌کند و پزشک در مورد چگونگی اصلاح بهتر شرایط توصیه‌هایی می‌کند. پزشکان به طور معمول برای رد بیماری بلانت، که علت جدی‌تری برای پای پرانتزی است، عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام می‌دهند. پای پرانتزی در نوزادان و کودکان را می‌توان از طریق رژیم غذایی، نسخه‌های پزشکی، استفاده از بریس، فیزیوتراپی و جراحی اصلاح کرد. هم‌چنین جلوگیری از چاقی در نوزادان باعث می‌شود که پاهای کودک تحت فشار بیش از حد از وزن اضافی قرار نگیرد و منجر به پای پرانتزی نشود.

بریس 

تغییر شکل کوچک پای پرانتزی در کودکان می‌تواند با استفاده از بریس اصلاح شود، به خصوص در مواردی که این مشکل قبل از سن 3 سالگی شروع شود. همچنین، گاهی اوقات پزشک ممکن است توصیه کند که پاهای کودک گچ بگیرند تا به رشد صحیح پاها کمک شود. برای اصلاح بخش‌های خمیده، ممکن است پزشک از آتل شبانه بر روی پاهای کودک استفاده کند. در موارد شدید، به ویژه اگر مشکل از بیماری بلانت ناشی شده باشد، ممکن است نیاز به جراحی استئوتومی باشد. این نوع جراحی به هدف قرار دادن استخوان‌ها در موقعیت صحیح انجام می‌شود. در این روش، انتهای استخوان برش داده شده و در موقعیت صحیح قرار داده می‌شود و سپس با پیچ نگه داشته می‌شود. در برخی موارد، ممکن است استخوان‌ها کشیده شوند تا اطمینان حاصل شود که پاهای کودک دارای طول یکسان هستند.

ویتامین D 

سطح بهینه ویتامین D برای نوزادان و کودکان، رشد مناسب استخوان‌ها را تضمین می‌کند و به طور خاص به پیش‌گیری و اصلاح پای پرانتزی در کودک کمک می‌کند. منابع مختلف ویتامین D وجود دارد و آفتاب شدید یک منبع طبیعی و مناسب است. قرار گرفتن در معرض آفتاب باعث تولید ویتامین D در پوست می‌شود. رژیم غذایی سرشار از ویتامین D، کلسیم و فسفر نیز برای جلوگیری و اصلاح پای پرانتزی در کودکان ضروری است. لبنیات، تخم مرغ، ماهی‌های چرب منابع عالی ویتامین D و کلسیم هستند، در حالی که فراورده‌های گوشتی مانند لوبیا و عدس منبع کاملی از فسفر هستند.

تمرینات هدف‌مند

با وجود روش درمانی یا روشی که برای اصلاح پای پرانتزی در نوزادان استفاده می‌شود، انجام تمرینات هدف‌مند به صورت فیزیوتراپی حرفه‌ای نیز برای تکمیل و تقویت درمان ضروری است. فیزیوتراپی برای نوزادان توسط یک متخصص فیزیوتراپیست به تقویت عضلات پای کودک کمک می‌کند تا پای پرانتزی سریع پیشرفت نکند.