کمر درد یکی از دلایل عمده نگرانی در بزرگسالان و همچنین نوجوانان است. این مشکل میتواند فعالیتهای روزمره را مختل کند و ناراحت کننده باشد. کمردرد معمولاً ناشی از نشستن طولانی مدت، وضعیت نامناسب بدن، بلند کردن اجسام سنگین بدون احتیاط و آسیب است. همچنین، سن عامل مهمی در کمر درد است. با افزایش سن، کمردرد به دلیل ضعیف شدن کمر یا دیسکهای تحلیل برنده، شروع میشود. همچنین، کمر درد ممکن است نشانهی بیماریهای دیگر نیز باشد. بنابراین، شناسایی علت درد، کلید درمان آن است.
در ادامهی مطلب، به بیان علت و درمان کمردرد به صورت کاملاً مفید و مختصر پرداخته شده است.
متخصصان طب فیزیکی جراحی انجام نمیدهند، اما روشهای بسیاری برای تشخیص و درمان دارند. یک برنامه درمانی ممکن است شامل داروها، فیزیوتراپی، تزریق ستون فقرات و ورزش درمانی فعال باشد. در حالی که هدف همیشه استفاده از کم تهاجمیترین روش درمانی برای کاهش درد است، اما گاهی اوقات متخصصان طب فیزیکی نیاز به استفاده از روشهای تهاجمی مانند تزریق دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی درمان کمردرد در مطب دکتر مهسا مظاهری متخصص طب فیزیکی و یا برای رزرو نوبت با شماره تلفنهای 03132372301 – 09398670202 تماس حاصل فرمایید.
چه عواملی باعث کمردرد میشود؟
دلایل کمردرد بسیار است. کمر از تاندونها، رباطها، عضلات و استخوانها تشکیل شده است. آنها با هم همکاری میکنند تا از بدن ما حمایت کنند و به ما در حرکت و راه رفتن کمک کنند. وجود هر یک از این مشکلات میتواند منجر به کمردرد شود. شایعترین علل کمردرد که توسط متخصصان شناخته شده است عبارتند از:
- گشیدگی و رگ به رگ شدن کمر: کشیدگی کمر یا هر یک از اجزای آن می تواند در نتیجه بلندکردن یک بار سنگین بدون احتیاط یا ایجاد یک حرکت ناگهانی یا ناشیانه باشد. این میتواند به دلیل کشش عضلات یا کشیدگی رباطها، اسپاسم یا تنش عضلانی و دیسکهای آسیب دیده یا تحلیل رفته باشد.
- دیسکهای پاره یا برآمده. ستون فقرات ما از مهرههای بهم پیوسته و دارای دیسک ساخته شده است که نواحی از بافت هستند که به عنوان بالشتک عمل میکنند. این دیسک ها میتوانند متورم، آسیب دیده یا فتق شوند و حتی با افزایش سن یا آسیب دیدگی پاره شوند. این میتواند اعصاب اطراف را فشرده کرده و باعث کمر درد شود.
- سیاتیک: این امر به دلیل فشار دادن دیسک فتق شده یا برآمدگی دیسک ایجاد میشود. کمردرد میتواند همراه با یک درد شدید باشد که از طریق ران به پایین ساق پا منتقل میشود.
- آرتروز: آرتروز ستون فقرات دلیل اصلی درد در کمر در افراد مسن است
- انحنای غیرطبیعی ستون فقرات: انحنای غیرطبیعی ستون فقرات اغلب میتواند باعث کمردرد شود. از دلایل دیگر میتواند نتیجه نشستن به حالت خمیده برای مدت طولانی و حالت نادرست باشد.
- پوکی استخوان: مهرههای ستون فقرات با افزایش سن خراب میشوند. این منجر به پوکی استخوان میشود. این یکی از دلایل کمردرد است.
- مشکلات کلیوی: سنگ کلیه یا عفونت منجر به کمردرد میشود.
- وضعیت بدن و حرکات ناگهانی: وضعیت بد یا حرکات ناگهانی مانند پیچ خوردن، سرفه، عطسه و کشش بیش از حد معمولاً منجر به کمردرد میشود. علاوه بر این، خم شدن ناجور، حمل نادرست چیزی، کشیدن گردن به جلو، نشستن در همان وضعیت بدون پشتیبانی برای مدت طولانی و خوابیدن به صورت نامناسب نیز میتواند دلیل کمردرد شما باشد.
دلایل دیگر
دلایل نادر کمردرد دیگری نیز وجود دارد که فقط توسط پزشک تشخیص داده میشود. برخی از عوامل احتمالی عبارتند از:
- اسپوندیلولیستز دژنراتیو، که در آن یک مهره بر روی دیگری جابجا میشود.
- سندروم دم اسب، که در صورت از دست رفتن عملکرد عصب در اعصاب پایین نخاع ایجاد میشود.
- عفونت ستون فقرات میتواند باعث کمردرد همراه با تب شود. در موارد نادر، ممکن است توموری باشد که به اعصاب نخاعی شما فشار آورده و باعث کمردرد شود.
- سایر عفونتها مانند بیماریهای لگن، عفونتهای مثانه و کلیه نیز میتوانند باعث کمردرد شوند.
- افراد مبتلا به اختلالات خواب از کمردرد نیز رنج میبرند.
علائم کمر درد
علائم کمر درد میتواند از خفیف تا شدید باشد.
- علامت اصلی، احساس درد مبهم در ناحیه کمر است که گاهی میتواند تا پایین پا بیاید.
- احساس درد تند و تیزی که از ران شما به سمت پایین ساطع میشود.
- عدم توانایی صاف ایستادن
- کاهش و دردناک بودن حرکت و کاهش توانایی حرکت کمر.
اگر عضله کشیده یا رگ به رگ شده باشد، درد کوتاه مدت است و خود به خود برطرف میشود. با استفاده از کرمهای موضعی بدون نسخه میتوان ناراحتی را کاهش داد. با این حال، هنگامی که علائم با گذشت زمان فروکش نمیکنند، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید.
کمردرد در صورتی خطرناک است که با علائم زیر همراه باشد:
- کاهش وزن
- تب
- تورم کمر
- دردی که از زانوها فراتر میرود
- درد هنگام ادرار کردن
- از دست دادن کنترل حرکات روده
- بی حسی در اطراف دستگاه تناسلی یا باسن
درمان کمردرد
کمر درد پس از شناسایی علت قابل درمان است. اگر کمر درد خفیف باشد، با استفاده از داروهایی مانند داروهای ضد التهاب، مسکنها و کرمهای موضعی و اسپری بدون نسخه میتوان این درد را برطرف کرد. همچنین میتوانید از کمپرس گرم یا سرد در ناحیه آسیب دیده برای کاهش درد استفاده کنید. استراحت کافی داشته باشید. با این حال، حرکت دقیق میتواند به کاهش سفتی و آزاد شدن عضلات نیز کمک کند.
اگر کمر درد شما فروکش نکرد، باید به پزشک مراجعه کنید. پس از تشخیص کامل، پزشک ممکن است دارو یا فیزیوتراپی یا هر دو را توصیه کند.
درمانهای سرد و گرم
یک حمام گرم یا قرار دادن یک بسته گرم روی ناحیه آسیب دیده میتواند به تسکین درد کمر کمک کند. بعلاوه، یک بسته یخ یا کیسه سبزیجات منجمد نیز بسته به شرایط فردی شما میتواند موثر باشد. قبل از قرار دادن بستههای یخ روی ناحیه آسیب دیده، حتماً هر بسته یخی را با پارچه بپیچید. قرار دادن یخ به طور مستقیم روی پوست ممکن است باعث سوختگی سرد شود.
فعال بمانید
استراحت در تختخواب معمولاً برای کمک به درمان کمردرد پیشنهاد میشود. اما اکنون، افرادی که سبک زندگی فعالی دارند، اغلب سریعتر بهبود مییابند. فعالیت ممکن است در ابتدا کمی دشوار به نظر برسد، اما سعی کنید هر چه زودتر حرکت کنید و تمام تلاش خود را برای تحرک بیشتر هر روز انجام دهید. میتوانید ابتدا با پیاده روی به نزدیکترین فروشگاه بروید و به خانه خود برگردید یا به جای آسانسور از پلهها استفاده کنید. در ابتدا ممکن است کمی احساس ناخوشایندی کنید، اما با چند مرحله ساده در پایان هر هفته متوجه پیشرفت خواهید شد.
دارو
دارو از اولین برنامههای درمانی برای هر نوع کمردرد است. این احتمال وجود دارد که خودتان درد کمر خود را با داروهای بدون نسخه، مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا آسپرین درمان کنید. ممکن است پزشک تصمیم بگیرد مسکنهای ضد نسخه یا ضد التهاب را تجویز کند. دارو درمانی کوتاه مدت عالی است اما در صورت مصرف طولانی مدت میتواند مشکلات دیگری را برای بدن انسان ایجاد کند.
درمانهای تزریق
برای فردی که از سوزن نمیترسد، درمانهای تزریق گزینه دیگری برای کمردرد است.
موارد زیر متداولترین گزینهها هستند:
- بلوک عصبی – این شامل تزریق داروی بیهوشی، ضد التهاب یا استروئید برای مسدود کردن مسیر درد است. در برخی موارد، ممکن است به بیش از یک تزریق نیاز داشته باشید. همچنین، پزشکان ممکن است مجبور شوند داروهای مختلف را امتحان کنند تا دارویی را بیابند که نتایج مطلوب داشته باشد. با خاموش کردن سیگنال درد، باید سریعاً متوجه بهبودی شوید.
- اپیدورال – ممکن است شما این موضوع را برای زایمان شنیده باشید اما اپیدورال برای درمان کمر درد نیز بسیار مفید است. زیرا این شامل تزریق دارو در فضای اطراف نخاع است. غالباً، این به کاهش درد کمر همراه با التهاب کمک میکند.
- فرکانس رادیویی – در این حالت پزشک با استفاده از جریان الکتریکی، ناحیه کوچکی از بافت عصبی را گرم یا از بین میبرد. با این کار سیگنال درد را از رفتن به آن قسمت خاص از کمر متوقف میکند.
فیزیوتراپی یا طب فیزیکی برای کمردرد
کمردرد در بزرگسالان یکی از مشکلات شایع است، اما با فیزیوتراپی تخصصی میتوان آن را تسکین داد. درمانهای فیزیوتراپی برای کمر درد بسته به شدت درد و نیازها و ترجیحات بیمار متفاوت است.
یکی از ابتداییترین فیزیوتراپیها برای کمر درد، حرکات کششی است. حرکات کششی به حفظ دامنه حرکتی طبیعی و تسکین عضلات کمک میکند. اگر به فیزیوتراپیست مراجعه کردهاید، رعایت دستورالعمل کششی توصیه شده ضروری است زیرا این امر به کاهش درد در قسمتهای مختلف بدن مانند پاها، لگن، عضلات شکم و کمر کمک میکند. کشش باید به تدریج و بدون زور انجام شود، در حالی که باید از پریدن جلوگیری شود.
علاوه بر تمرینات، روشهای زیادی وجود دارد که در صورت استفاده همراه با ورزش میتواند یک نسخه قدرتمند برای قطع درد کمر باشد. این روشها بسته به نیاز بیمار متنوع هستند اما از نظر روش و کاربرد استراتژیک هستند. برخی از متداولترین روشهای فیزیوتراپی عبارتند از:
- اولتراسوند
- تحریک الکتریکی
- فونوفورز
- هیدروکولاتور (گرما درمانی)
- سرما درمانی
- دیاترمی موج کوتاه
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (E.N.S.)
چگونه میتوان از کمردرد جلوگیری کرد؟
با رعایت این نکات ساده میتوانید از کمردرد پیشگیری کنید.
بار سنگین با خود حمل نکنید
بیشتر اوقات، مقصر کمردرد شما کیف شما است. ما تمایل به حمل کیفهای سنگین در طول روز داریم. این باعث تحریک گردن و ستون فقرات ما میشود و میتواند منجر به کمردرد شود. یک راه مناسب این است که کوله پشتی داشته باشید و بندها را تنظیم کنید تا وزن به اندازه کافی توزیع شود یا در هنگام خرید از ساکهای چرخ دار استفاده کنید که بتواند وزن را کاملا از کمر شما دور کند.
وضعیت مناسب بدن را حفظ کنید
قوز کردن هنگام نشستن روی صندلی یا خم شدن میتواند ستون فقرات و گردن را از بین ببرد و منجر به کمردرد شود. حالت صحیح هنگام ایستادن یا نشستن را حفظ کنید. حفظ وضعیت بدن همراه با تمرین است. سعی کنید هر زمان که متوجه حالت خمیده یا افتاده خود شدید، آگاهانه حالت خود را اصلاح کنید.
موقعیت خواب راحت
آیا وضعیت خواب به آرامش راحت شما کمک میکند؟ یک وضعیت خواب راحت میتواند به کمر درد کمک کند. هنگام خوابیدن به پشت، زانوهای خود را بالای یک مجموعه بالش قرار دهید تا منحنی طبیعی کمرتان حفظ شود. هنگام خوابیدن به پهلو، بالشها را بین پاها فرو کنید و پاها را کمی به سمت بالا به سمت سینه بکشید.
کفش مناسب بپوشید
پوشیدن اندازه مناسب و کفش راحت در پیشگیری از کمردرد بسیار مهم است. پوشیدن کفش پاشنه بلند برای مدت طولانی نیز میتواند باعث کمردرد شود. بنابراین شما باید کفش راحتی با پاشنه کمتر و متناسب با خود خریداری کنید.
کشش و ورزش مداوم
برنامه روزانه شما میتواند عضلات شما را سفت کرده و شما را در معرض فشار قرار دهد. بلند شدن و کشش آن عضلات به بهبود گردش خون کمک کرده و آنها را شل کرده و خطر کمردرد را کاهش میدهد.