کیست بیکر یا کیست پوپلیتئال، یک کیست مرتبط با زانو است که با مایع سینوویال مفصل زانو پر شده است و معمولاً در پشت زانو ظاهر می‌شود. این کیست باعث درد و تورم زانو می‌شود و ممکن است هنگام خم شدن زانو یا انجام فعالیت‌های روزمره بیشتر احساس شود. عامل ایجاد کیست بیکر، پاره شدن بافت‌های غضروفی زانو است که باعث تولید مایع اضافی شده و در نهایت کیست بیکر شکل می‌گیرد. همچنین، آرتروز می‌تواند نیز علت ایجاد کیست بیکر باشد.
در صورتی که کیست بیکر بهبود پیدا نکرد یا علائم زانو تشدید شد، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه شود. پزشک ممکن است در مورد علائم و وضعیت سلامت شما، سوال کند و برای بررسی بیشتر، اولتراسوند یا ام آی آر آی را توصیه کند. این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشک کمک کنند تا علت ایجاد کیست بیکر را مشخص کند و درمان مناسبی را تجویز کند. درمان‌هایی برای تسکین درد و کاهش تورم در افراد مبتلا به کیست بیکر وجود دارد و باید به‌طور دقیق توسط پزشک تجویز شوند.
به طور کلی، کیست بیکر یک بیماری ناخوشایند است اما با تشخیص و درمان مناسب، می‌توان از آن بهبود یافت. بهتر است هرگز از خوددرمانی خودداری کرده و در صورت داشتن هرگونه علائم، به پزشک مراجعه کنید.
کیست بیکر: علل و عوامل خطر
افزایش غیرطبیعی تولید سینوویال در کپسول زانو خصوصاً در صورت آسیب دیدن مفصل زانو رخ می‌دهد. شایع‌ترین دلایل بروز کیست بیکر عبارتند از:
- استئوآرتریت: با افزایش سن، بسیاری از افراد دچار پارگی مفاصل می‌شوند. مفصل زانو به ویژه در هنگام فعالیت بدنی تحت فشار قرار می‌گیرد.
- آسیب مینیسک: اگر یکی از دو دیسک غضروف در مفصل زانو به عنوان مثال در اثر تصادف شکسته شود، مایع مفصلی بیشتری در اثر تحریک تولید می‌شود. این امر در افراد جوان نیز تأثیر می‌گذارد.
- آرتریت روماتوئید: التهاب در مفصل زانو اغلب ناشی از بیماری‌های روماتوئید است. در موارد نادرتر، باکتری‌ها نیز عامل تحریک هستند.
دو عامل خطر برای کیست بیکر سن بالا و همچنین در میان افراد جوان، فعالیت‌ها و ورزش‌هایی است که بار زانو زیاد است. گاهی اوقات، جراحی‌های زانو محرک کیست بیکر می‌باشند. جراحی تعویض مفصل زانو و بازسازی رباط صلیبی نمونه‌هایی از این امر محسوب می‌شوند.
علائم کیست بیکر چیست؟
گاهی اوقات با کیست بیکر، ممکن است هیچ دردی نداشته باشید یا فقط درد کمی احساس کنید. شما ممکن است فقط از آسیب اولیه که منجر به کیست بیکر شده است زانو درد داشته باشید و درد از تورم خود کیست نیست. هرگونه فشار می‌تواند باعث متورم شدن این توده یا زانوی شما شود. هنگامی که زانو یا کیست متورم می‌شود، می‌تواند درد شما را افزایش دهد و میزان حرکت زانو را محدود کند.
علائم کیست بیکر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یک توده پر از مایع در پشت زانوی شما
- درد زانو
- سفتی زانو
- دامنه حرکتی محدود و عدم توانایی در خم کردن زانو
- تورم زانو و یا پا
گاهی اوقات، کیست بیکر باعث تورم و قرمزی در قسمت پایینی پا می‌شود که شبیه علائم لخته شدن خون می‌باشد. لخته خون یک وضعیت اضطراری است. اگر تردید دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علائم شما را بررسی کند و تشخیص دهد که آیا مشکل شما کیست بیکر است یا لخته خون.
چگونه کیست بیکر تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص کیست بیکر، نیاز است که یک معاینه حرفه‌ای انجام شود. در طول ویزیت، پزشک ممکن است چندین آزمایش انجام دهد تا هم کیست بیکر را تأیید کند و هم اینکه تشخیص دهد چه چیزی باعث ایجاد کیست شده است. روش‌های تشخیصی در کیست بیکر زانو عبارتند از:
- گرفتن شرح حال پزشکی: پزشک از شما در مورد جراحات قبلی که ممکن است به زانو وارد شده باشد و کل سابقه پزشکی شما را می‌پرسد.
- عکسبرداری: این آزمایش لزوماً کیست بیکر را نشان نمی‌دهد، اما می‌توان از آن برای بررسی اینکه آرتروز در زانوی خود دارید، استفاده کرد. آرتروز یکی از دلایل احتمالی کیست بیکر است.
- اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): ام آر آی از امواج مغناطیسی برای نشان دادن تصاویر دقیق در داخل بدن استفاده می‌کند. این آزمایش می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد علت ایجاد کیست بیکر به پزشک شما بدهد.
- اولتراسوند: اولتراسوند یک آزمایش ساده و بدون درد است که از امواج صوتی برای تعیین جامد یا مایع بودن توده استفاده می‌شود.
کیست بیکر چگونه درمان می‌شود؟
درمان کیست بیکر معمولاً با گزینه‌های غیرجراحی شروع می‌شود. یك روش موثر كه پزشكان و جراحان ارتوپدی برای تسكین تورم ناشی از آسیب مفصل سال‌ها به آن اعتماد كرده‌اند، روش RICE استراحت، یخ، فشرده سازی، بالا بردن قسمت آسیب دیده از سطح بدن است.
درمان غیر جراحی
غالباً، پزشک به شما پیشنهاد می‌کند که با روش غیر جراحی درمان کیست بیکر خود را شروع کنید. این موارد معمولاً کارهایی است که می‌توانید در خانه و به تنهایی برای بهبود علائم خود انجام دهید.
گزینه‌های درمان غیر جراحی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- هر زمان که ممکن است پای خود را استراحت دهید.
- قرار دادن یخ روی زانوی خود.
- برای کاهش میزان تورم مفصل، از باندهای فشرده سازی روی زانوی خود استفاده کنید.
- هنگام استراحت، زانوی خود را از سطح زمین بلند کنید.
سایر گزینه‌های درمانی غیر جراحی برای کیست بیکر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مصرف داروی ضد التهاب، مانند ایبوپروفن.
- حفظ وزن بدن سالم که می‌تواند به شما کمک کند فشار کمتری به مفاصل وارد شود.
- از فعالیت‌هایی که باعث آسیب زانوی شما می‌شود خودداری کنید. این شامل پرهیز از ورزش‌های پرتحرک مانند دویدن است.
- هنگام راه رفتن از عصا یا واکر استفاده کنید.
- برای تقویت زانو و بهبود علائم به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
- همچنین ممکن است پزشک تزریق استروئید انجام دهد. این شامل تزریق کورتیزون به مفصل زانو است که می‌تواند التهاب (تورم) و درد را کاهش دهد.
کیست بیکر: فیزیوتراپی
اقدامات مختلف فیزیوتراپی به کاهش علائم کیست بیکر زانو کمک می‌کند. به عنوان مثال، تمرینات ویژه‌ای برای افزایش قدرت پا و یا ورزش‌هایی در آب وجود دارد که به تقویت عضلات اطراف مفصل زانو کمک می‌کنند و تحرک زانو را بهبود می‌بخشند. با این حال، بسته به بیماری زمینه‌ای همیشه لازم است ابتدا از پزشک سوال شود که آیا فیزیوتراپی گزینه‌ای مناسب است یا خیر.
درمان جراحی
حتی اگر از جراحی به ندرت برای درمان کیست بیکر استفاده شود، اما مواردی نیز وجود دارد که ممکن است جراحی توصیه شود. ممکن است از جراحی برای ترمیم منبع آسیب دیدگی زانو استفاده شود.
پزشک شما ممکن است یکی از گزینه‌های جراحی را به شما پیشنهاد کند اگر:
- درد زانوی شما شدید است.
- شما قادر نیستید زانوی خود را به خوبی حرکت دهید (دامنه حرکتی محدود است).
در بسیاری از موارد، پزشک برای درمان کیست بیکر، علت بیماری شما را تشخیص داده و آن را درمان می‌کند. این ممکن است شامل جراحی برای آسیب دیدگی زانو یا اصلاح آسیب به زانوی شما باشد. در موارد دیگر، پزشک ممکن است روی خود کیست تمرکز کند. گزینه‌های جراحی برای کیست‌های بیکر شامل موارد زیر می‌باشد:
- تخلیه کیست: پزشک می‌تواند مایعات را از طریق سوزن خارج کند.
- جراحی آرتروسکوپیک زانو: از این روش می‌توان هم آسیب زانو را تشخیص داد و هم آن را اصلاح کرد. جراح یک برش کوچک در زانوی شما ایجاد کرده و دستگاهی به نام آرتروسکوپ (ابزاری انعطاف پذیر با دوربین در انتها) را وارد می‌کند. به این عمل اسکوپینگ زانو نیز گفته می‌شود.
- استئوتومی زانو: در این روش، جراح بخشی از استخوان را برش می‌دهد تا آسیب دیدگی زانوی شما را اصلاح کند. این جراحی می‌تواند گزینه‌ای برای مبتلایان به درد آرتروز زانو باشد.
بهبودی بعد از جراحی زانو چگونه خواهد بود؟
زمان بهبودی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. آنچه یک شخص هنگام بهبودی از جراحی زانو تجربه می‌کند ممکن است همان چیزی نباشد که شما تجربه می‌کنید. برخی از نکاتی که باید هنگام بهبودی به خاطر داشته باشید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرهیز از فعالیت‌های سنگین.
- برای کاهش تورم یا دردی که ممکن است احساس کنید، زانوی خود را به مدت چند روز کاملاً ثابت نگه دارید.
- مصرف کلیه داروهای ضد درد و آنتی بیوتیک طبق دستور پزشک.
- مراجعه به پزشک خود چند روز پس از جراحی.
- در صورت انجام توصیه‌های پزشكی، برای ادامه تقویت زانو، فیزیوتراپی انجام دهید.
بعد از جراحی، ممکن است کمی حساسیت و درد در زانوی خود احساس کنید. در صورت ادامه یافتن این مشکل یا درد زانو، با پزشک خود تماس بگیرید. شما باید بتوانید دو هفته بعد از جراحی رانندگی کنید. با پزشک خود در مورد زمان انجام فعالیت‌های دیگر صحبت کنید.
اگر کیست بیکر درمان نشود آیا عوارضی وجود دارد؟
کیست‌های بیکر ممکن است به خودی خود رفع شوند، اما در برخی موارد نیاز به درمان دارند. اگرچه ممکن است در ابتدا درد کمی احساس کنید و آن را نادیده بگیرید، اما عدم درمان کیست بیکر می‌تواند عوارض جدی دیگری را به همراه داشته باشد. این عوارض شامل افزایش درد، افزایش اندازه کیست و حتی ترکیدگی کیست که می‌تواند منجر به کبودی در قسمت پایین ساق پا شود.
در صورت عدم رفع کیست، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. اهمیت دارد که تشخیص صحیح گذارید و اطمینان حاصل کنید که واقعاً با یک کیست بیکر سر و کار دارید. این موضوع می‌تواند با موارد جدی تری مانند تومور یا آنوریسم شریان اشتباه گرفته شود که به یک وضعیت اورژانس پزشکی تبدیل می‌شود.
آیا می‌توان از کیست بیکر جلوگیری کرد؟
بهترین راه پیشگیری از کیست بیکر جلوگیری از آسیب دیدگی زانو است. چند روش برای جلوگیری از آسیب به زانوی خود عبارتند از:
- پوشیدن کفش مناسب.
- برای چرخیدن از قسمت توپی کف پا به جای زانوها استفاده کنید.
- قبل از ورزش به طور مناسب گرم شوید و بعد از آن سرد شوید.
- هنگام آسیب دیدگی زانو بلافاصله از انجام فعالیت متوقف شوید. یخ، استراحت، بانداژ فشرده سازی و بالا بردن ناحیه آسیب دیده در هنگام بروز آن مهم است. در مورد هرگونه آسیب دیدگی زانو با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید به درستی از آن‌ها مراقبت می‌کنید.
آیا کیست بیکر می‌تواند به خودی خود برطرف شود؟
ممکن است کیست بیکر به خودی خود برطرف شود. با ترکیدن کیست در زیر پوست، مایعات دوباره به بدن جذب می‌شود. با این حال، معمولاً برای از بین بردن کیست بیکر و جلوگیری از بازگشت دوباره آن، بهتر است ریشه‌ی مشکل زانو را درمان کنید.
