آرتروز شانه یک بیماری دردناک است که معمولاً افراد بالای 50 سال را درگیر میکند. این مشکل میتواند منجر به درد، اصطکاک و کاهش عملکرد شود. زیرا استخوانهای مفصل شانه بالشتک محافظ کمتری بین خود دارند. با این حال، آرتریت شانه میتواند در افراد جوان نیز رخ دهد. آسیب، عفونت، بیماریهای التهابی مزمن و بیماریهای مادرزادی از علل ابتلا به آرتریت در سنین پایین هستند.
تشخیص آرتروز شانه با معاینه فیزیکی برای تشخیص هرگونه درد، حساسیت یا از دست دادن حرکت در شانه آغاز میشود. روشهایی مانند اشعه ایکس، آزمایش خون و اسکن MRI نیز میتواند برای تشخیص آرتریت و رد سایر علل احتمالی علائم مورد استفاده قرار گیرد.
پس از تشخیص آرتریت شانه، بهتر است برای کاهش درد و بازگرداندن عملکرد، از روشهای محافظه کارانه استفاده کنید. تغییر در سبک زندگی، استراحت، دارو، فیزیوتراپی و تزریق کورتیزون برخی از روشهای غیرجراحی هستند که میتوان از آنها استفاده کرد و در بسیاری از موارد میتوانند درد بیمار را به اندازه کافی تسکین دهند. در موارد شدیدتر ممکن است جراحی توصیه شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی درمان آرتروز شانه در اصفهان و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر مهسا مظاهری متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با شماره تلفن 03132372301 و یا 09398670202 تماس حاصل فرمایید.
انواع و علل آرتروز شانه
آرتروز
آرتروز شانه، یا همان “ساییدگی و پارگی”، به وضعیتی گفته میشود که پوشش صاف خارجی (غضروف مفصلی) استخوان را از بین میبرد. این وضعیت باعث از بین رفتن بالشتک محافظ شانه میشود و غضروف تحت تأثیر شکننده و خشن قرار میگیرد، که منجر به کاهش فضای محافظ بین استخوانها میشود. در نتیجه، حرکت استخوانهای مفصل به یکدیگر منجر به ساییدگی، ایجاد التهاب و درد میشود.
آرتروز شانه اغلب افراد بالای 50 سال را تحت تأثیر قرار میدهد و در برخی خانوادهها بهصورت ژنتیکی انتقال مییابد که نشان از دخالت عوامل ژنتیکی در بروز این بیماری دارد.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری مزمن است که به مفاصل متعدد در سراسر بدن حمله میکند و معمولاً روی هر دو شانه تأثیر میگذارد.
مفاصل بدن شما با یک پوشش – به نام سینوویوم – پوشانده شده است که مفصل را روان کرده و حرکت را تسهیل میکند. آرتریت روماتوئید باعث تورم این پوشش شده که باعث درد و سفتی مفصل میشود.
آرتریت پس از سانحه
آرتریت پس از سانحه نوعی آرتروز است که پس از آسیب ایجاد میشود. مانند شکستگی یا دررفتگی شانه.
آرتروپاتی پارگی کاف
آرتروز شانه میتواند بعد از پارگی طولانی مدت روتاتور کاف ایجاد شود. روتاتور کاف پاره شده دیگر نمیتواند سر استخوان بازو را در مرکز گلنوئید نگه ندارد و استخوان بازو به سمت بالا حرکت کرده و به آکرومیون ساییده میشود. این مشکل به سطوح استخوانها آسیب میرساند و به مرور زمان باعث ایجاد آرتروز میشود.
ترکیب پارگی بزرگ روتاتور کاف و آرتریت پیشرفته میتواند منجر به درد و ضعف شدید شود و بیماران ممکن است نتوانند بازوی خود را از پهلو بلند کرده یا از بازوی خود برای هرگونه فعالیتی که نیاز به قدرت دارد استفاده کنند.
نکروز عروقی شانه
نکروز آواسکولار (AVN) شانه یک وضعیت دردناک است و زمانی رخ میدهد که خونرسانی به سر استخوان بازو مختل شود. از آنجا که سلولهای استخوانی بدون خونرسانی میمیرند، AVN در نهایت میتواند منجر به تخریب مفصل شانه و ایجاد آرتروز شانه شود.
علل AVN شامل مصرف استروئید با دوز بالا، مصرف الکل، بیماری سلول داسی شکل و آسیبهای تروماتیک مانند شکستگی شانه است. در برخی موارد، هیچ علتی را نمیتوان تشخیص داد. به این مورد AVN ایدیوپاتیک گفته میشود.
علائم آرتریت شانه
آرتروز به تدریج و به مرور زمان پیشرفت میکند که منجر به درد و کاهش تحرک میشود.
- در اوایل پیشرفت آرتریت شانه، ممکن است متوجه دردی شوید که در عمق شانه است و اغلب در پشت شانه قرار دارد.
- درد شانه در شب بسیار شایع است زیرا آرتریت همچنان در حال پیشرفت است.
- در کنار آن، کاهش دامنه حرکتی ممکن است توانایی شما را در بلند کردن بازو و انجام کارهای ساده مانند شانه کردن موها محدود کند.
- ممکن است هنگام حرکت دادن بازو، احساس “ساییدگی شانه” را داشته باشید.
یک فیزیوتراپ حرکت و قدرت شانه شما را ارزیابی می کند. سپس برنامه مراقبتی از جمله تمرینات تقویت کننده و کششی شانه را برای افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد ارائه میدهد.
تشخیص آرتروز شانه
پزشک یک معاینه بالینی جامع انجام میدهد تا مشخص شود آیا شما مبتلا به آرتروز شانه هستید یا خیر. این معاینه شامل بررسی علائم و سابقه پزشکی شما، فعالیتهای مربوط به کار و سبک زندگی شما و همچنین اهدافی که برای بهبود شانه خود دارید، میشود.
پس از معاینه بالینی، پزشک ممکن است یک معاینه بدنی جامع از شانه شما انجام دهد، دامنه حرکت و قدرت شانه شما را بررسی کند و آزمایشات خاصی را برای یک تشخیص درست انجام دهد.
برای تصویربرداری دقیقتر، پزشک ممکن است شما را برای انجام اشعه ایکس یا MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) شانه ارجاع دهد. اشعه ایکس میتواند به تشخیص انواع مختلف آرتروز کمک کند، در حالی که MRI تصاویر جامعی از بافت نرم و استخوان را ارائه میدهد.
درمان آرتروز شانه
هر دو گزینه درمانی غیر جراحی و جراحی برای آرتروز شانه در دسترس است. درمان محافظه کارانه ممکن است درد و دورههای التهاب را کاهش داده و از خطرات جراحی جلوگیری کند. اگر درد شما باعث ناتوانی قابل توجهی شود، کیفیت زندگی مطلوب شما را مختل کند و با درمان غیر جراحی به میزان کافی برطرف نشود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
گزینههای درمان غیر جراحی
همانند سایر بیماریهای آرتروز، درمان اولیه آرتروز شانه معمولاً با روشهای غیرجراحی انجام میشود. پزشک ممکن است موارد زیر را به شما توصیه کند:
- اصلاح فعالیت. اصلاح فعالیتهای روزانه شما ممکن است علائم شما را به طرز چشمگیری بهبود بخشد. این گزینه به طور معمول شامل تغییر یا کاهش فعالیتهای شما برای جلوگیری از تحریک درد است. ممکن است لازم باشد برای انجام کارها یا تغییر میزان یا شدت فعالیتهای خود، نحوه حرکت بازوی خود را تغییر دهید.
- سرما درمانی. دو تا سه بار در روز به مدت 20 تا 30 دقیقه روی شانه خود بستههای یخ قرار دهید تا التهاب و درد شما کاهش یابد.
- کمپرس گرم. صبحها از کمپرس گرم برای رفع سفتی شانه استفاده کنید.
- فیزیوتراپی. حرکات کششی و تقویتی به حفظ دامنه حرکتی شانه در عین حفظ عملکرد آن کمک میکند.
- NSAIDها. یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی مانند موترین، الو یا ایبوپروفن ممکن است التهاب و درد را کاهش دهد. این داروها میتوانند در کاهش التهاب و درد ناشی از آرتریت شانه بسیار مؤثر باشند اما میتوانند مخاط معده را تحریک کرده و باعث خونریزی داخلی شوند. این داروها باید با غذا مصرف شوند. اگر سابقه زخم دارید یا از داروهای رقیق کننده خون استفاده میکنید، قبل از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نسخه، با پزشک مراقبتهای اولیه خود مشورت کنید.
- تزریق کورتیکواستروئید. تزریق استروئید میتواند التهاب و درد ناشی از آرتروز شانه را بطور چشمگیری کاهش دهد. تزریق معمولاً شامل ترکیبی از کورتیکواستروئید به نام دپومدرول (متیل پردنیزولون استات) و بیحسی موضعی به نام لیدوکائین است. در صورت حساسیت به یکی از این داروها حتماً به پزشک اطلاع دهید. تزریق این دارو در صورت مراجعه به کلینیک و توسط پزشک انجام میشود.
- تزریق اسید هیالورونیک: برای درمان آرتریت شانه، یکی از مواردی که در سالهای اخیر آزمایش شده است تزریق اسید هیالورونیک است. این روش درمانی میتواند آرتریت اولیه شانه را بهبود دهد.
- تزریق PRP یا سلولهای بنیادی در مواردی که برای آرتریت شانه توصیه میشود.
گزینههای درمان جراحی
اگر درمانهای محافظهکارانه برای مشکل شانهی شما موثر نبوده و علائم آرتروز شما را تسکین ندهد، ممکن است نیاز به روشهای جراحی برای درمان آرتروز شانه باشد.
دو نوع اصلی جراحی که برای درمان آرتروز شانه استفاده میشود عبارتند از:
1. آرتروسکوپی کامل شانه: این نوع جراحی شامل تعویض کامل شانه میشود. در این روش، غضروف در انتهای استخوان بالای بازو و حفره تیغه شانه با پروتز گوی و کاسه جایگزین میشود تا به استخوان بازو اجازه داده شود به طور آرام و روان در مفصل حرکت کند.
2. همیارتروپلاستی: در مواردی که قسمت انتهای استخوان بالای بازو آسیب دیده باشد، اما “کاسه” در تیغه شانه در وضعیت خوبی باشد، پزشک ممکن است تشخیص دهد که نیاز است پروتز در انتهای استخوان بازو نصب شود. این پروتز در داخل غضروف طبیعی در قسمت کاسه مفصل شانه قرار میگیرد.
ورزشهای مناسب برای آرتروز شانه چیست
ممکن است باور داشته باشید که ورزش بیشتر منجر به بدتر شدن درد و پیشرفت بیشتر آرتروز میشود. با این حال این یک تصور اشتباه رایج است! ورزش نکردن میتواند منجر به از دست دادن بیشتر دامنه حرکتی، از دست دادن قدرت و بیثباتی مفصل شود. در اینجا سه تمرین ساده وجود دارد که میتوانید در خانه برای کمک به تحرک شانه انجام دهید.
آونگ
آونگ تمرینی است که برای حرکت غیر فعال شانه استفاده میشود. این بدان معنی است که شانه بدون درگیر شدن فعال عضلات شانه در حال حرکت است. این امر به روان شدن حرکت مفصل شانه کمک میکند. برای انجام این تمرین:
- در حالی که به پیشخوان یا میز آشپزخانه تکیه دادهاید، از کمر خم شوید.
- اجازه دهید بازوی آسیب دیده به سمت زمین آویزان شود.
- وزن خود را به صورت دایرهای جا به جا کنید تا بازوی شما در دایرههای کوچک بچرخد.
- استفاده از یک وزنه سبک (1 یا 2 پوند) میتواند به ریلکس شدن بازوی شما کمک کند. بنابراین جاذبه و نیروی حاصل از حرکت آونگی میتوانند بازو را حرکت دهد. شما اصلاً نباید به طور فعال از ماهیچههای بازوی خود استفاده کنید.
- این حرکت را در جهت عقربههای ساعت و خلاف جهت عقربههای ساعت، در ۳ ست به مدت ۳۰ ثانیه و 3 بار در روز انجام دهید.
محدوده حرکتی کمکی فعال
این تمرین دیگری است که برای حرکت غیر فعال شانه استفاده میشود. بار دیگر، ما به طور فعال عضلات شانه را درگیر نمیکنیم. در این تمرین ما از عصا برای بالا بردن بازوی آسیب دیده استفاده میکنیم. برای انجام این تمرین:
- به پشت دراز بکشید، عصایی را با آرنجهای صاف نگه دارید.
- اجازه دهید بازوی آسیب دیده عصا را از بالای سر بلند کند، در حالی که آن را با هر دو دست خود نگه داشتهاید.
- با بازوی سالم خود به بالا بردن بازوی آسیب دیده در بالای سر کمک کنید.
- این حرکت را ۳ بار در روز و با ده بار تکرار انجام دهید.
- عصا ندارید؟ مشکلی نیست! میتوانید از چوب جارو، چوب گلف یا هر چیز دیگری که ممکن است در خانه داشته باشید استفاده کنید.
چرخش ایستاده
آیا میدانید تیغههای شانه ما متحرک هستند؟ در واقع، آنها برای حرکت مناسب شانه بسیار مهم هستند. مفصل شانه و تیغه شانه به نسبت 2 به 1 حرکت میکند. اگر تیغههای شانه و قسمت بالای کمر به خوبی حرکت نکند، شانههای ما نمیتوانند به خوبی حرکت کنند. برای انجام این تمرین:
- بایستید و یک توپ سبک را روی سینه خود نگه دارید.
- به یک طرف بپیچید، توپ را در سینه خود نگه دارید. نباید بطور فعال بازوهای خود را حرکت دهید.
- همانطور که میچرخید، پا را بالا بیاورید و به طرف مقابل بچرخانید. حرکت را در طرف مقابل نیز تکرار کنید.
- این تمرین را ۳ بار در روز و با ۲۰ تکرار انجام دهید.
- میتوانید از توپ فوتبال، بسکتبال یا بالش استفاده کنید. اگر هیچ کدام از آنها را ندارید، میتوانید دستان خود را به هم بچسبانید.