درمان بی اختیاری ادرار با تقویت عضلات لگن، دارو

بی‌اختیاری ادراری یک مشکل جدی است که نباید به عنوان یک واقعیت طبیعی یا علامتی از پیری در نظر گرفته شود. اگرچه بی‌اختیاری ادراری در بسیاری از افراد به دلیل ضعف کنترل مثانه رخ می‌دهد و با نشت ادرار همراه است، گاهی اوقات نشانه یک بیماری خاص است. به عبارت دیگر، بی‌اختیاری ادراری نشانه یک اختلال جدی است. به همین دلیل، باید هر گاه با چنین مشکلی مواجه شدید، به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص دقیق علت بی‌اختیاری ادراری، فرآیند درمانی را آغاز کنید. اگرچه برخی از روش‌های درمانی ممکن است بهبود مشکل را بهبود بخشید، اما در همه بیماران نتایج یکسانی نخواهد داشت. در برخی موارد، پزشک ممکن است تصمیم به انجام جراحی برای درمان بی‌اختیاری ادراری بگیرد، اما به طور کلی روش‌های غیرجراحی نیز بسیار موثر هستند. برای آشنایی با مکانیسم‌های روش‌های درمانی، ابتدا باید علت بروز بی‌اختیاری ادراری را شناسایی کنید.

انواع بی اختیاری ادراری

اگرچه برخی از افراد فقط با دفع فوری ادرار یا نشت خفیف آن مواجه می‌‌شوند تعداد دیگری از بیماران دچار نشت کامل ادرار هستند. بی اختیاری ادراری به چند دسته تقسیم می‌‌شود که در بخش زیر به شرح آنها خواهیم پرداخت:

• بی اختیاری ادراری استرسی به وضعیتی گفته می‌شود که در هنگام خندیدن، ورزش کردن، عطسه کردن، سرفه کردن یا برداشتن اجسام سنگین به علت وارد شدن فشار بسیار زیاد به مثانه بیمار دچار نشت ادرار خواهد شد.
• بی اختیاری عملکردی که از آن تحت عنوان بی اختیاری مرتبط با ناتوانی جسمانی یاد می‌‌شود اختلالی است که بیمار به علت ناتوانی جسمانی نمی‌تواند فوری به سرویس بهداشتی مراجعه کند، به کنترل نیازهای خود بپردازد و به همین دلیل دچار نشت ادرار خواهد شد.
• بی اختیاری فوریتی به وضعیتی گفته می‌‌شود که بیمار توانایی کنترل دفع ادرار خود را نخواهد داشت. عوامل مختلفی از قبیل عفونت یا برخی بیماری‌های جدی مانند دیابت و اختلالات نورولوژیکی در بروز این وضعیت نقش دارند.
• بی اختیاری ادراری سرریز به وضعیت گفته می‌شود که مثانه نمی‌‌تواند به طور کامل تخلیه شود به همین دلیل بیمار با این نوع بی اختیاری مواجه می‌شود. اگرچه بی اختیاری ترکیبی شامل چند نوع بی اختیاری است معمولاً بیمار دچار بی اختیاری فوریتی و بی اختیاری استرسی می‌شود.

گاهی اوقات بی اختیاری ادراری به علت مشکلات جسمانی، بیماری‌های زمینه ای یا فعالیت روزمره به وجود می‌‌آید که در هر صورت باید به پزشک مراجعه کرد تا پس از ارزیابی علت بی اختیاری به طراحی برنامه درمان بپردازد.

 علل بی اختیاری ادراری و نشت ادرار چیست؟

برخی از علل شایع بی اختیاری ادراری به شرح زیر می‌باشند:

• سن یا جنسیت
• سابقه خانوادگی
• بارداری و زایمان
• برخی اختلالات خاص مانند دیابت یا بیماری‌های نورولوژیکی
• چاقی و استعمال دخانیات
• ضعیف شدن عضلات کف لگن

 روش‌های غیر جراحی برای درمان بی اختیاری ادراری

خوشبختانه روش‌های غیر جراحی متعددی برای درمان بی اختیاری ادراری در بانوان وجود دارد. شما می‌توانید به پزشک مراجعه کنید تا فرآیند درمان را آغاز کند که معمولاً شامل تغییر سبک زندگی است و ممکن است پزشک از شما بخواهد از نکات خاصی پیروی کنید که به بهبود مشکل بی اختیاری ادراری کمک می‌کنند.

 دفع منظم ادرار

منظور از دفع منظم ادرار این است که در طول روز در فواصل زمانی مشخص به سرویس بهداشتی رفته و مثانه خود را تخلیه کنید. در چنین شرایطی شما منتظر نمی‌مانید که با هشدار مثانه مبنی بر دفع ادرار مواجه شوید. دفع منظم ادرار باعث می‌شود از تعداد دفعات بی اختیاری فوریتی کاسته شود و از نشت ادرار استرسی ناشی از فعالیت جسمانی پیشگیری گردد. اگر قصد دارید از مزایای دفع منظم ادرار بهره مند شوید می‌توانید هر ۳ تا ۴ ساعت یک بار در طول روز به سرویس بهداشتی بروید. در صورتی که هرگونه سوالی در ارتباط با دفع منظم ادرار دارید می‌‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.

 کاهش وزن

چاقی و اضافه وزن باعث بروز مشکلات متعددی می‌شود که از جمله آنها می‌‌توان به افزایش ریسک بروز بیماری‌های خطرناک، سرطان و افزایش ریسک بی اختیاری ادراری اشاره کرد. از آنجایی که معمولاً بی‌اختیاری ادراری می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی باشد کاهش وزن می‌تواند به بهبود سلامت بدن در ابعاد مختلف کمک کند. اگر برای کاهش وزن خود به مشاوره با پزشک نیاز دارید می‌توانید به متخصص تغذیه مراجعه نمایید تا با ایجاد تعادل بین غذاهای مصرفی و سطح فعالیت جسمانی به بهبود سلامت بدن و کاهش ریسک بی اختیاری ادراری کمک کند.

 کنترل مایعات مصرفی

یکی از روش‌های غیرجراحی برای کنترل بی‌اختیاری ادراری، کنترل مصرف مایعات است. با کنترل میزان مایعاتی که در طول روز مصرف می‌کنید، می‌توانید خطر بی‌اختیاری ادراری و نشت ادرار را کاهش دهید. اگر فعالیت‌های جسمانی شما بسیار زیاد است، یا در مناطق گرم زندگی می‌کنید یا فعالیت شغلی سنگینی دارید، نیاز به مصرف بیشتری از مایعات خواهید داشت. باید به غلظت ادرار خود توجه کنید، زیرا این می‌تواند نشانگر سطح آبی بدن شما باشد. اگر بیدار شدن در شب برای تخلیه ادرار یکی از چالش‌های شبانه شماست، می‌توانید دو تا سه ساعت قبل از خواب میزان مصرف مایعات را محدود کنید.

 مصرف فیبر بیشتر

یبوست باعث بدتر شدن علائم بی اختیاری ادراری خواهد شد به همین دلیل باید با مصرف فیبر بیشتر از بروز یبوست جلوگیری کنید. سعی کنید در طول روز حداقل ۳۰ گرم فیبر مصرف کنید و با توزیع مناسب آن در طول روز نتایج بهتری به دست بیاورید. در صورتی که مشکل یبوست شما برطرف نشد باید به پزشک مراجعه کنید.

 انجام دادن تمرینات مخصوص عضلات کف لگن

تمرینات مخصوص تقویت عضلات کف لگن که تحت عنوان حرکات کیگل شناخته می‌‌شوند بهترین روش برای بانوانی است که با مشکل بی اختیاری ادراری دست و پنجه نرم می‌‌کنند. برای آنکه بتوانید این تمرین ورزشی را درست انجام دهید در هنگام دفع ادرار سعی کنید از تخلیه آن جلوگیری نمایید. منقبض کردن عضلاتی که برای جلوگیری از تخلیه شدن ادرار استفاده می‌کنید عضلات کف لگن هستند که باید با منقبض کردن مداوم آنها به تقویت شان کمک کنید. سعی کنید هر روز ۳ بار و هر بار ۱۰ مرتبه به منقبض کردن عضلات بپردازید به نحوی که هر انقباض حدود ۱۰ ثانیه طول بکشد. اگر تاکنون به انجام دادن این حرکت نپرداخته اید با نتایج بی‌ نظیر آن آشنایی ندارید. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه انجام دادن این حرکات با پزشک خود مشورت کنید.

 بیوفیدبک

عضلات کف لگن قابل مشاهده نیستند و نمی‌توان اطمینان حاصل کرد که آیا به طور صحیح انجام می‌شوند یا خیر. بیوفیدبک یک روش عالی برای هدف قرار دادن عضلات کف لگن می‌باشد تا بیمار با این عضلات آشنا شده و بتواند به طور صحیح به منقبض کردن آنها بپردازد. در این روش از تعدادی سنسور استفاده می‌شود تا بیمار با سیگنالهای بدن خود آشنا گردد. این کار به او کمک می‌‌کند به کنترل عضلات مثانه و میزنای خود بپردازد و حرکات کگل به درستی انجام شود.

 بازآموزی مثانه

بازآموزی مثانه یکی دیگر از روش‌های غیرجراحی در درمان بی اختیاری ادراری محسوب می‌شود. این کار باعث می‌شود مثانه بتواند مقدار ادرار بیشتری را در خود نگه دارد. بازآموزی مثانه شامل دفع منظم ادرار و استفاده از روش‌های خاص به منظور کنترل دفع فوری ادرار است. شما می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید تا نحوه بازآموزی مثانه را به شما یاد دهند. هدف از انجام بازآموزی مثانه این است که به تدریج توانایی آن برای جلوگیری از نشت ادرار افزایش پیدا کند.

 تحریک الکتریکی

در این روش تعداد الکترود درون واژن یا مقعد قرار داده می‌‌‌شوند تا به تحریک و تقویت عضلات کف لگن بپردازند. در مواردی که بیمار دچار بی اختیاری استرسی یا فوریتی شده است تحریک الکتریکی به مدت چند ماه در کنار سایر روش‌های درمانی می‌تواند نتایج خوبی را به وجود بیاورد.

 تحریک عصب تیبیال از طریق پوست

تحریک عصب از طریق پوست شامل قرار دادن یک سوزن کوچک در نزدیکی اعصاب خاصی از بدن است. عصب تیبیال در نزدیکی مچ پا قرار دارد و به اعصاب مثانه متصل است با تحریک کردن این عصب می‌توان به بهبود علائم بی اختیاری ادراری کمک کرد. افرادی که از پیس میکر استفاده می‌کنند، دچار هر نوع عفونت هستند یا مچ پای آنها به شدت متورم است نمی‌توانند متقاضی این روش درمانی باشند.

 دارو درمانی

مصرف برخی داروهای خاص می‌‌تواند به انقباض بیشتر عضلات بیش فعال مثانه کمک کند و با تقویت آنها احتمال نشت ادرار را کاهش دهد. پزشک با توجه به نوع بی اختیاری ادراری به تجویز دارو خواهد پرداخت. در صورتی که بیمار در طول ساعات شب دچار بی ‌خوابی نیز باشد پزشک به تجویز داروی خواب می‌‌پردازد.

 استفاده از استروژن واژینال موضعی

زنانی که در دوران یائسگی به سر می‌برند و دچار بی اختیاری ادراری هستند می‌توانند با استفاده از استروژن واژینال موضعی به بهبود مشکل خود کمک کنند. یائسگی باعث خشکی واژن می‌شود که علائم بی اختیاری ادراری را بدتر خواهد کرد و باعث بروز درد و ناراحتی در حین رابطه جنسی می‌شود.

بوتاکس

اگرچه معمولا از بوتاکس برای درمان علائم پیری استفاده می‌شود یکی از روش‌های بسیار عالی در درمان بی اختیاری بانوان محسوب می‌گردد. تزریق بوتاکس با برخی عوارض جانبی و خطرات همراه است به همین دلیل شما باید با پزشک خود مشورت کنید و اطمینان حاصل نمایید متقاضی مناسبی برای تزریق بوتاکس هستید. نتایج حاصل از تزریق بوتاکس برای درمان بی اختیاری ادراری تا ۶ ماه باقی می‌‌ماند و در صورت نیاز می‌توان مجدداً به تزریق بوتاکس پرداخت. با گذر زمان علائم نشت ادرار از بین می‌رود.

 استفاده از پساری

بعضی از زنان دچار بی‌اختیاری ادراری هستند و می‌توانند از وسایل خاصی به نام “پساری” استفاده کنند. پساری، یک وسیله انعطاف‌پذیر سیلیکونی است که درون واژن قرار می‌گیرد تا به کاهش یا رفع بی‌اختیاری ادراری کمک کند. این وسیله به عنوان یک محافظ برای مثانه عمل می‌کند و باعث می‌شود بیمار در طول روز و در حین فعالیت‌های جسمانی دچار بی‌اختیاری نشود. به منظور حفظ بهداشت و کاهش خطر ابتلا به عفونت، پساری باید از بدن خارج شده و با آب و صابون شسته شود. بیمار می‌تواند هر یک یا دو هفته یک بار پساری را خارج کرده و تمیز کرده و هر ۳ تا ۶ ماه یک بار آن را تعویض کند. در صورت بروز هرگونه حساسیت یا التهاب، باید به پزشک مراجعه کرد.