کوکسیدینیا یا درد استخوان دنبالچه، یک نوع منحصر به فرد از درد کمر است که میتواند برای بیماران ناراحتی و عذاب شدیدی ایجاد کند. این نوع درد معمولا در کمر یا در اطراف ساختار استخوانی در پایین ستون فقرات (کوکسیس) ایجاد میشود. استخوان دنبالچه، بسیار کوچکتر از استخوان خاجی است، ولی نقش مهمی در تحمل وزن دارد و از وزن بدن در حالت نشسته پشتیبانی میکند.
ساعات طولانی نشستن، ضربه، آسیب در ورزشهای تماسی، اضافه وزن، زایمان و آرتروز مرتبط با پیری، دلیلهای اصلی درد استخوان دنبالچه هستند. فیزیوتراپی، به عنوان یک روش درمانی موثر، در آموزش تکنیکهای آرام سازی کف لگن (تمرین دیافراگم لگنی معکوس) مفید است. این تمرین به ترازبندی بهتر استخوان دنبالچه منجر میشود و میتواند درد ناشی از ادرار یا مدفوع را تسکین دهد.
برای مشاوره دربارهی درمان درد دنبالچه و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر مهسا مظاهری متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در اصفهان با شماره تلفنهای 03132372301 – 09398670202 تماس حاصل فرمایید.
علل شایع درد دنبالچه
درد دنبالچه/ درد استخوان دنبالچه میتواند ناشی از ضربه به استخوان دنبالچه در هنگام سقوط از جایی، نشستن طولانی مدت روی یک سطح سخت یا باریک، تغییرات مفصلی تحلیل رونده، یا زایمان طبیعی باشد. درد استخوان دنبالچه از یک درد مبهم تا یک تیر کشیدن شدید متغیر است که ممکن است هفتهها، ماهها یا گاهی بیشتر طول بکشد. با تشخيص درد دنبالچه، معمولاً يكی از دلايل اساسی درد، مشخص میشود:
- ضربه موضعی. آسیب مستقیم به دنبالچه شایعترین علت ایجاد درد دنبالچه است. سقوط روی استخوان دنبالچه باعث میشود رباطها ملتهب شوند و به دنبالچه یا پیوند استخوان دنبالچه به استخوان خاجی آسیب برساند.
- آسیب فشار تکراری (RSI). ورزشها و فعالیتهایی که فشار طولانی مدت را به استخوان دنبالچه وارد میکنند، مانند اسب سواری و نشستن طولانی مدت بر روی سطوح سخت یا دوچرخه سواری ممکن است باعث بروز درد دنبالچه شود.
- زایمان / بارداری. در حین زایمان، فشار بر روی دنبالچه ممکن است منجر به صدمه به ساختارهای استخوان دنبالچه (دیسک، رباطها و استخوانها شود) برخی از ترشحات هورمونی در دوران بارداری نیز ممکن است ناحیه بین استخوان خاجی و استخوان دنبالچه را ضعیف کنند.
- ارجاع به درد دنبالچه. در موارد نادر، درد از خود دنبالچه ایجاد میشود
علائم و نشانههای درد دنبالچه چیست؟
علائم درد دنبالچه را بشناسید:
- درد و حساسیت موضعی در استخوان دنبالچه. درد به لگن یا پاها نمیرسد. بیشتر مردم درد را مبهم و دردناک توصیف میکنند. همچنین ممکن است این درد هنگامی که استخوان دنبالچه وزن بیشتری تحمل میکند، مانند راه رفتن، هنگام دفع مدفوع، مقاربت جنسی، هنگامی که روی یک سطح سخت نشسته یا به عقب خم شدهاید، شدت پیدا کند.
- سفتی یا ناراحتی کلی در ناحیه کمر
- برخی از زنان ممکن است در هنگام رابطه جنسی درد یا ناراحتی داشته باشند
درمان درد دنبالچه
در صورت داشتن درد شدید در ناحیهی دنبالچه و یا پایین کمر، ترکیبی از روشهای زیر برای بیمار توصیه میشود:
حالت بدنی خود را تغییر دهید
- مهمترین راه برای کاهش درد استخوان دنبالچه پرهیز از نشستن به مدت طولانی است. این کار در صورت داشتن میز کار بسیار معمول است. تقریباً تمام ساعات کار خود را پشت کامپیوتر یا لپ تاپ مینشینیم. از آنجا که این امر اجتناب ناپذیر است، حداقل اطمینان حاصل کنید که از وضعیت بدنی خوبی برخوردار هستید.
- در حالی که نشستهاید، گردن خود را به سمت پایین نگیرید و کمر خود را حالت خمیده شکل C نکنید.
- استراحت مکرر و پیاده رویهای کوچک داشته باشید.
- برای کاهش درد روی صندلی نرم یا صندلی که باعث کاهش درد میشود بنشینید.
- روی بالشتکهای مخصوص دنبالچه که مخصوص آن طراحی شده بنشینید تا فشار وارد شده بر استخوان دنبالچه را کاهش داده و در نتیجه درد را کاهش دهید. این موارد به راحتی در داروخانهها موجود است.
از کیسههای گرم و سرد استفاده کنید
استفاده از کیسههای گرم و سرد میتواند به درمان استخوان دنبالچه کمک کند. کیسههای گرم شامل بطریهای آب گرم و پدهای گرمایی مایکروویو هستند. همچنین، کیسههای سرد از نوعی ژل پر شدهاند و در داروخانهها موجود هستند. استفاده از روش درمانی گرم و سرد در صورت استفاده صحیح بیخطر است. گرما باعث گشاد شدن رگهای خونی میشود و باعث میشود خون بیشتری برای تحریک و بهبودی بافتهای آسیب دیده ایجاد شود. همچنین، از روشهای سرما درمانی میتوان برای کاهش تورم یا التهاب نزدیک به ناحیه استخوان دنبالچه استفاده کرد.
لباس گشاد بپوشید
لباسهای گشاد بپوشید و از لباسهایی مانند شلوار جین تنگ یا شلوارهایی که ممکن است به ناحیه استخوان دنبالچه فشار وارد کند، خودداری کنید. همچنین سعی کنید از فشار وارد کردن به پاشنه پا خودداری کنید و کفشهای تخت و راحت بپوشید تا درد استخوان دنبالچه کاهش یابد.
داروها
برخی از داروهایی که ممکن است برای درمان درد توصیه شوند شامل موارد زیر هستند:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDS) مانند ایبوپروفن. آنها التهاب و درد را در اطراف استخوان دنبالچه کاهش میدهند، این همان چیزی است که عمدتا باعث ایجاد ناراحتی در بیماری استخوان دنبالچه میشود.
- مواد افیونی برای درد شدید که به سایر مسکنها پاسخ نمیدهد، توصیه میشود
تزریق
تزریق یک ماده بیحس کننده مانند لیگنوکائین یا کورتیکواستروئید برای تسکین درد و کمک به رفع التهاب است. پزشک از سونوگرافی یا اشعه ایکس استفاده میکند تا ناحیه خاصی را که درد دارد را تشخیص دهد. حداکثر سه بار در سال این تزریق انجام میشود زیرا در صورت کارایی، برای یک دوره از یک هفته تا چندین سال درد تسکین پیدا میکند.
فیزیوتراپی برای درمان درد دنبالچه
در برخی موارد از درمان درد دنبالچه، بازتوانی کف لگن یک قسمت مهم به شمار میآید به خصوص اگر درد استخوان دنبالچه در نتیجه زایمان باشد. این روش از اصول فیزیوتراپی استفاده میکند که قدرت و عملکرد عضلات لگن را بهبود میبخشد که نه تنها از دنبالچه بلکه از مثانه، واژن و مقعد حمایت میکند. درمانگران از تمرینات عضلات کف لگن، روشهای تنفس، درمانهای دستی برای توان بخشی لگن استفاده میکنند. هدف دیگر فیزیوتراپی برای درمان درد دنبالچه در ارائه آموزش حالتهای صحیح بدنی است. از وضعیت صحیح نشستن، اطمینان حاصل میکند که وزن از استخوان دنبالچه خارج میشود و در عوض بر روی غدههای ران قرار میگیرد. فیزیوتراپیستها ممکن است استفاده از بالش مخصوص را نیز توصیه کنند. بالشتکهای اصلاح شده به شکل گوه (بالشتکهای دنبالچه)، به کاهش فشار وارد شده به دنبالچه در هنگام نشستن کمک میکنند. سایر روشهای درمانی عبارتند از:
- تحرک: به تنظیم مجدد وضعیت استخوان دنبالچه کمک میکند. هنگامی که هدف از درمان افزایش تحرک استخوان دنبالچه باشد، ممکن است تکنیکهای تحرک پیشنهاد شوند.
- درمان دستی: بیماران همچنین از طریق درمان با دست دنبالچه، دردشان تسکین پیدا میکند. از طریق درمان دستی، میتوان مفصل بین استخوان خاجی و استخوان دنبالچه را تنظیم کرد، و خود به خود درد ناشی از تحرک نامناسب استخوان دنبالچه را کاهش داد.
- ماساژ: ممکن است با ماساژ عضلات دردناک کف لگن که به ناحیه دنبالچه منتقل میشوند، درد دنبالچه شما کاهش یا تسکین یابد. عضلات کشیده شده در این ناحیه فشار بیشتری میتوانند به رباطها و مفصل خاجی دنبالچهای وارد کنند و تحرک آن را محدود کرده و یا به استخوان دنبالچه منتقل کنند.
- واحد TENS: واحد تحریک کننده الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) تحریک الکتریکی را اعمال میکند که در انتقال سیگنالهای درد از دنبالچه به مغز اختلال ایجاد میکند. این دستگاهها میتوانند گزینه خوبی برای بیمارانی باشند که مایلند مصرف داروها را به حداقل برسانند.
- تکنیک درای نیدلینگ: به طور شگفت آوری برای شرایط خاص مانند درد لگن، بی اختیاری، درد استخوان دنبالچه و سایر تشخیصها بسیار راحت و بسیار موثر است. این ماده به کاهش اسپاسم عضلات کمک میکند و تحرک و موقعیت مفصل خاجی دنبالچه ای را ارزیابی میکند.
یوگا برای درمان درد دنبالچه
آساناهای یوگا یا حالتهای بدنی که ستون فقرات، باسن و لگن را تقویت میکنند بهترین روش برای بهبود درد استخوان دنبالچه هستند. هر چند باید صبر داشته باشید چون ممکن است دو ماه طول بکشد تا درد از بین برود.
حالت مراقبه در یوگا (قفل ریشه یا مرکز خاصره)
این حالت بدنی یوگا کف لگن را تقویت میکند و ذهن را آرام میکند.
مراحل:
- به راحتی روی باسن خود بنشینید، پاها را طوری جمع کنید که کف پاهای شما در مقابل کشاله ران قرار گیرد. به این حالت پروانه میگویند.
- از این وضعیت، خود به آرامی بلند شوید، به پاشنه پا فشار بیاورید و ستون فقرات را صاف نگه دارید. در حالت طبیعی نفس بکشید.
- تمرکز خود را روی ستون فقرات بگذارید. عضلات کف لگن را احساس کنید. آرام باشید و این کار را چند بار انجام دهید تا احساس کنید عضلات شما آرام شده است.
- سعی کنید این عضلات را منقبض کنید. این حرکت شبیه حرکتی است که هنگام دفع ادرار تجربه میکنید و میخواهید جریان آن را متوقف کنید. حرکت برای انقباض و بالا بردن کف لگن است.
- بعد، یک دم طولانی داشته باشید و آهسته بکشید. نفس خود را به مدت 5 تا 10 ثانیه نگه دارید و نفس خود را بیرون دهید. قفل را رها کرده و مراحل را تکرار کنید.
شاوآسانا(حالت نیلوفری)
این ژست یوگا با افزایش قدرت و انعطاف پذیری، به کمر شما کمک میکند.
مراحل:
- روی زمین روی شکم دراز بکشید و چانه خود را روی زمین قرار دهید.
- انگشتان پا را روی زمین قرار دهید و زانوها را روی زمین بگذارید.
- دستان خود را به گونهای قرار دهید که کف دست روی زمین قرار بگیرد.
- نفس عمیق بکشید و پای راست را بالا آورده و صاف نگه دارید.
- این وضعیت را حفظ کرده و نفس خود را نگهدارید.
- بازدم را انجام دهید و پای راست خود را پایین بیاورید.
- این کار را برای پای چپ تکرار کنید.
- بعد، هر دو پا را تا جایی که ممکن است بالا ببرید نفس بگیرید و زانوها را صاف نگه دارید.
- بازدم را انجام دهید و پاها را پایین آورده و آرام بگیرید.
بالاسانا (ژست کودک)
این ژست کششی ملایمی است که در ناحیه کمر و استخوان دنبالچه متمرکز میشود.
مراحل:
- روی پاشنه پای خود بنشینید. زانوها باید کمی از هم فاصله داشته و انگشتان پا را به هم برسانید.
- هر دو دست را به سمت بالا ببرید نفس بگیرید.
- بازدم را انجام دهید و به جلو خم شوید. کف دست، بازو و پیشانی خود را روی تشک فشار دهید.
- در این حالت آرام باشید و تنفس خود را مشاهده کنید. عضلات خود را کاملاً شل کنید.
- نفس بکشید، به جلو نگاه کنید و هر دو دست را به همراه بدن به سمت بالا ببرید. بازدم را انجام دهید و بدن خود را آزاد کنید و به حالت اولیه برگردید. لطفاً قبل از تمرین این حرکتها با مربی یوگا یا متخصص طب فیزیکی خود مشورت کنید. در صورت بروز هر نوع ناراحتی، سریعاً مربی یا پزشک خود را مطلع کنید.
آیا میتوان از بروز درد دنبالچه جلوگیری کرد؟
برای کاهش خطر آسیب دیدگی و جلوگیری از عود درد دنبالچه، میتوانید اقداماتی انجام دهید. این اقدامات اغلب به پذیرش عادات سبک زندگی سالم مرتبط هستند. در این مطلب، به برخی از نکاتی که در دور نگه داشتن درد استخوان دنبالچه مفید هستند، اشاره شده است.
1. همیشه سعی کنید در وضعیت صحیح بنشینید.
2. فعالیت بدنی منظمی انجام دهید که شامل انعطاف پذیری، قدرت، کشش (به خصوص همسترینگ) و تمرینات قلبی باشد.
3. وزن سالم خود را حفظ کنید.
4. از نشستن روی کیف پولی که بیش از حد پر است پرهیز کنید.
5. غذاهای ضد التهاب مانند غذاهای امگا 3، سبزیجات خام تازه و میوهها بخورید.
6. از قسمت باسن خم شوید (نه کمر)، سینه خود را رو به جلو نگه دارید و هنگام بلند کردن بار آن را نزدیک به بدن نگه دارید و از روش مناسب برای بلند کردن اجسام استفاده کنید.