مفصل آرنج نقطه اتصال بین قسمت بالایی بازو و ساعد است و از سه استخوان بازو (استخوان بالای بازو، زند زیرین و زند زبرین) تشکیل شده است. این سه استخوان با یکدیگر ساعد را تشکیل می‌دهند و مفصل آرنج توسط عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها به هم متصل می‌شود تا عملکرد و تحرک آرنج فراهم شود.
در مورد تنیس بازان، دژنراسیون مزمن تاندون‌ها در قسمت خارجی آرنج مشاهده می‌شود. این مشکل معمولاً باعث التهاب تاندون‌هایی می‌شود که عضلات ساعد را به آرنج خارجی متصل می‌کنند (اپی‌کندیل جانبی) و در نتیجه باعث درد می‌شود. درمان‌های مختلفی برای این مشکل وجود دارد و بیشتر موارد بدون نیاز به جراحی قابل درمان هستند.
فیزیوتراپی معمولاً درمان انتخابی برای آرنج تنیس بازان است. اجتناب از حرکات تکراری و دردناک یا اصلاح فعالیت‌ها می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. تمرینات فیزیوتراپی برای تنیس البو بر ترکیبی از تمرینات کششی و تمرینات تقویت عضلات بازکننده تمرکز دارند و معمولاً در طولانی مدت مؤثر هستند.
در صورت طولانی شدن درد آرنج بیش از چند روز، مشاهده هر نوع تورم یا کبودی و احساس درد شدید هنگام برداشتن اشیاء باید به دنبال درمان پزشکی باشید. اگر شدت درد به اندازه‌ای است که توانایی استفاده از بازو را از دست داده‌اید و هنگام صاف یا خم کردن بازو درد قابل توجهی را تجربه می‌کنید، نیز باید به پزشک مراجعه نمایید.
علل بروز تنیس البو
آرنج تنیس بازان به دلیل استفاده بیش از حد از عضله ساعد رخ می‌دهد. از آنجا که عضله با هر بار صاف کردن بازو منقبض می‌شود، این روند می‌تواند باعث ایجاد کشش در تاندونی شود که آن را به قسمت خارجی آرنج متصل می‌کند. با گذشت زمان تکرار این عمل باعث ایجاد پارگی‌های جزئی در تاندون می‌شود. با پیشرفت بیماری این پارگی‌ها دردناک و ملتهب می‌گردند. چنین حرکتی در بسیاری از ورزش‌ها و فعالیت‌ها از جمله تنیس، دست دادن، ریختن آب و تایپ کردن رایج است.
عوامل خطر متعددی وجود دارند که ممکن است شما را نسبت به این بیماری مستعدتر کنند.
- اولین و بارزترین عامل خطر مربوط به فعالیت بدنی است. شرکت در ورزش‌هایی که نیاز به کشش مکرر عضله بازو دارند یکی از عوامل خطر محسوب می‌شود.
- سن نیز یکی از شاخص‌ها است زیرا این بیماری در بزرگسالان بین 30 تا 50 سال بسیار رایج است. البته افراد در هر سنی ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
- شغل یکی دیگر از فاکتورهای مهم است زیرا نقاشان، قصاب‌ها، لوله کش‌ها و سایر مشاغل نیز به نوعی حرکت مکرر ساعد را انجام می‌دهند.
علائم تنیس البو
علائم آرنج تنیس بازان معمولاً به تدریج ظاهر می‌شود زیرا این بیماری بیش از آن که به آسیب حاد مرتبط باشد، یک وضعیت پیش رونده است. با پیشرفت بیماری درد ناشی از آن در طی چند هفته یا چند ماه به تدریج افزایش می‌یابد.
- درد خفیف در آرنج خارجی که با گذشت زمان به تدریج افزایش می‌یابد.
- ضعف در گرفتن اجسام با دست
- معمولاً تنها بازوی غالب تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
- درد با انجام فعالیت بدتر می‌شود.
تشخیص آرنج تنیس بازان
تشخیص بیماری معمولاً با معاینه بالینی انجام می‌شود. با این حال ممکن است از اشعه ایکس جهت رد سایر دلایل درد آرنج نیز استفاده شود. در صورت مشکوک شدن به پارگی حاد تاندون یا رسوب کلسیم در تاندون اغلب اسکن اولتراسوند انجام می‌شود. در صورت مشکوک بودن به بی‌ثباتی، می‌توان از ام آر آی برای روشن شدن تشخیص استفاده کرد.
بهترین روش درمانی برای آرنج تنیس بازان
تنیس البو در 90 درصد موارد بدون نیاز به عمل جراحی برطرف می‌شود. درمان توصیه شده اغلب شامل موارد زیر است:
فیزیوتراپی یا طب فیزیکی
همانطور که قبلاً اشاره کردیم بهترین درمان برای آرنج تنیس بازان درمانی است که متناسب با علائم، فعالیت‌ها و مهمتر از همه اهداف فردی باشد. بسیاری از مشتریان می‌پرسند «آیا فیزیوتراپی در بهبود تنیس البو مؤثر است؟». برای بیشتر بیماران خوشبختانه جواب مثبت است! در ادامه لیستی از برخی روش‌های درمانی که می‌توانید از متخصص فیزیوتراپی برای رفع مشکل تنیس البو انتظار داشته باشید آورده شده است.
- درمان دستی: درمان دستی مجموعه‌ای از روش‌های درمانی است که توسط متخصص فیزیوتراپی استفاده می‌شود. این درمان‌ها برای آرنج تنیس بازان شامل ایجاد حرکت در مفصل و شل کردن بافت نرم هستند. شواهد خوبی وجود دارند که نشان می‌دهند درمان دستی می‌تواند تأثیرات فوری در کاهش درد و قدرت گرفتن توسط دست داشته باشد.
- سرما و گرما درمانی: سال‌هاست که پزشکان از قدرت گرما و سرما برای تسکین التهاب و فرو نشاندن درد استفاده می‌کنند. متخصصین فیزیوتراپی و یا متخصصین طب فیزیکی از لیزر درمانی و اولتراسوند برای اعمال مستقیم گرما به بافت آسیب دیده جهت بهبود و کاهش التهاب استفاده می‌کنند. سرما درمانی به طور موقت فعالیت عصبی را کاهش می‌دهد. این درمان باعث محدود شدن علائم درد در ساعد می‌شود. همچنین سرمادرمانی موجب رهاسازی مولکول‌های ضد التهاب، اندورفین و سموم می‌شود.
- تمرینات ورزشی برای آرنج تنیس بازان: انجام تمرینات ورزشی در مدیریت تنیس البو در اکثر بیماران نقشی کلیدی دارد. شواهد نشان می‌دهند که ورزش (همراه با برنامه چندحالته‌ی فیزیوتراپی) می‌تواند منجر به بهبود بیشتر و سریع‌تر، برگشت سریع‌تر به کار، مراجعات پزشکی کمتر و مشارکت بیشتر در کار و ورزش شود.
- بریس: مشخص شده است که استفاده از استرپ (بریس ضد نیرو) در بهبود قدرتِ گرفتن با دست و درد در برخی از بیماران مبتلا به آرنج تنیس بازان مؤثر است. هرچند تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که اسپلینت مچ دست می‌تواند به کاهش درد تا حد زیادی کمک کند. با متخصص فیزیوتراپی در خصوص بریس متناسب با وضعیت خود صحبت کنید.
- شوک درمانی: شاک ویو تراپی (شوک درمانی) خارج از بدن روشی است که برای بهبود ساختار سلولی بافت از دستگاه مخصوص استفاده می‌کند. این دستگاه تاندون‌ها را در معرض ایمپالس‌های موج مکانیکی قوی قرار می‌دهد. شوک درمانی روشی ایمن و مؤثر برای آرنج تنیس بازان است. شوک درمانی درد و عملکرد را بلافاصله پس از درمان و بعد از 6 ماه بهبود می‌بخشد.
- طب سوزنی و درای نیدلینگ: در هر دو روش طب سوزنی و درای نیدلینگ از سوزن‌های طب سوزنی برای کمک به بهبود جریان خون در منطقه، کاهش تحریک عصب و بهبود کیفیت بافت اطراف استفاده می‌شود. مشخص داده شده است که هر دو روش برای بهبود درد و عملکرد در کوتاه مدت مؤثر هستند.
تزریق
تزریق‌های مناسب برای درمان آرنج تنیس بازان:
تزریق استروئید
تزریق استروئید باعث کاهش درد و التهاب می‌شود. این روش می‌تواند در کوتاه مدت مؤثر باشد اما بعد از شش ماه کارایی خوبی ندارد. حتی اگر تزریقات درد شما را تسکین دهند باید به بازوی خود استراحت دهید و از انجام تزریقات مکرر در همان ناحیه پرهیز کنید. عوارض جانبی تزریق استروئید ممکن است شامل درد، کاهش بافت چربی یا از بین رفتن رنگ اطراف ناحیه تزریق باشند.
پرولوتراپی
پرولوتراپی یک روش درمانی احیا کننده است. در این روش از دکستروز و بی‌حس‌کننده موضعی برای کمک به رشد کلاژن جدید و تقویت رباط‌های موجود استفاده می‌شود. پرولوتراپی زمانی مؤثر است که آزمایش‌های تصویربرداری نشان دهند پارگی‌های رباطی در اپی‌کندیل جانبی وجود دارند که انجام این روش به تقویت و ترمیم آن‌ها کمک می‌کند.
پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی)
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یک روش درمانی است که توسط ورزشکاران در ورزش‌های مختلف استفاده می‌شود. این روش احیا کننده می‌باشد و ممکن است به عنوان جایگزینی برای جراحی استفاده شود. PRP به عنوان یک روش مقرون به صرفه‌تر و راحت‌تر از جراحی شناخته می‌شود. در این روش، متخصص مراقبت‌های پزشکی خون را از بازوی بیمار جمع‌آوری کرده و سپس آن را سانتریفیوژ می‌کند تا فاکتورهای رشد در خون و پلاسما جدا شوند. سپس، پس از پایان چرخش، متخصصِ دارای مجوز، PRP را برای تزریق به ناحیه آسیب دیده آماده می‌کند.
تمرینات ورزشی برای کاهش درد و بهبود تحرک
گزینه‌های زیادی برای درمان آرنج تنیس بازان وجود دارند اما یکی از بهترین کارها انجام تمرینات تقویتی و کششی برای کمک به کاهش درد و بهبود تحرک است. قبل از امتحان هرکدام از این تمرینات صبر کنید تا تورم برطرف شود. همچنین با متخصص بهداشت خود در این زمینه مشورت کنید.
کشش عضله خم‌کننده مچ دست
در زمان انجام این تمرین ممکن است تعجب کنید. علاوه بر احساس کشیدگی کل بازو قطعاً کشیدگی قسمت داخلی بازو را نیز احساس خواهید کرد.
- بازوی آسیب دیده را مستقیماً جلوی بدن بکشید، مچ دست را خم کنید به گونه‌ای که انگشتان به سمت بالا قرار گیرند.
- با دست دیگر انگشتان خود را به آرامی به سمت صورت بکشید.
- به مدت 15 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید. اگر این زمان برای شما خیلی زیاد است از 10 ثانیه شروع کنید تا به 30 ثانیه برسید.
این تمرین را سه بار تکرار کنید و سپس جای دست‌ها را عوض کنید.
کشش عضله بازکننده مچ دست
پس از انجام تمرینات مربوط به کشش عضلات خم‌کننده مچ دست، حرکت کششی مربوط به عضلات بازکننده مچ دست را شروع کنید. این تمرین به بهبود دامنه حرکات مچ دست شما کمک می‌کند. شما باید این کشش را در سرتاسر قسمت بالای ساعد خود احساس کنید.
- بازوی آسیب دیده را مستقیماً جلوی بدن بکشید، مچ دست را به سمت پایین خم کنید.
- با دست دیگر خود انگشتان را به آرامی به سمت پایین بکشید. می‌توانید انگشتان خود را به آرامی در مشت بسته نشده حلقه کنید تا کشش بیشتری داشته باشید.
- کشش را به مدت 15 تا 30 ثانیه انجام دهید.
- این تمرین را سه بار تکرار کنید و سپس جای دست‌ها را عوض کنید.
گره کردن مشت/توپ ضد استرس فشاری
ضعف در توانایی گرفتن اشیاء با دست اغلب از علائم آرنج تنیس بازان است. این تمرین توانایی گرفتن اشیاء با دست را تقویت می‌کند. علاوه بر تسکین تنیس البو، بهبود قدرت گرفتن با دست می‌تواند بسیاری از فعالیت‌های روزمره را آسان‌تر کند. بسته به توانایی در گرفتن و وسیله‌ای که در دسترس است می‌توانید این تمرین را انجام دهید. از یک جوراب یا حوله گلوله شده، توپ ضد استرس فشاری یا توپ تنیس استفاده کنید.
- جوراب یا حوله گلوله شده، توپ ضد استرس فشاری یا توپ تنیس را در دست خود بگیرید.
- تا جایی که می‌توانید و به مدت 10 ثانیه مشت را گره کرده و محکم فشار دهید.
- مشت خود را باز کنید.
- این تمرین را ده بار تکرار کنید و سپس جای دست‌ها را عوض کنید.
چرخاندن مچ دست
این ورزش روی عضله مسئول چرخاندن کف دست به سمت بالا کار می‌کند. تقویت این عضله می‌تواند به کاهش درد آرنج تنیس بازان کمک کند.
- آرنج را در زاویه صحیح خم کنید. کف دست را رو به بالا بچرخانید.
- مچ را بچرخانید تا زمانی که کف دست رو به پایین قرار گیرد.
- 5 ثانیه در این حالت بمانید.
این تمرین را 10 بار تکرار کنید. با تقویت عضلات می‌توانید ست‌های بیشتری را انجام دهید. بازوها را عوض کنید.
عمل جراحی
عمل جراحی برای آرنج تنیس بازان معمولاً به صورت روزانه انجام می‌شود. این عمل می‌تواند به صورت باز یا سطحی با حداقل تهاجم باشد. عمل جراحی تنیس البو معمولاً با موفقیت چشمگیری در 90 درصد بیماران همراه است. عوارض نادر جراحی شامل عفونت، آسیب عصب یا رگ‌های خونی، ضعف، سفتی، رشد جزایر استخوان، توانبخشی طولانی مدت و نیاز به عمل‌های بیشتر هستند.
آیا آرنج تنیس بازان می‌تواند به خودی خود بهبود یابد؟
در صورت قطع فعالیت تحریک کننده درد ممکن است علائم تنیس البو بهبود یابند. اگرچه درد بهبود می‌یابد اما این به معنای رفع آسیب نیست بلکه تنها عامل تحریک کننده‌ی آن را متوقف کرده‌اید. در اکثر بیماران درد با از سرگیری فعالیت یا انجام فعالیت‌های دیگر مانند حرکت قابل توجه مچ دست باز خواهد گشت.
مدت زمان بهبودی
به طور کلی، 80 درصد از بیماران مبتلا به آرنج تنیس بازان طی 6 ماه بهبود می‌یابند و در 90 درصد موارد، پس از یک سال درد کاهش می‌یابد. اما در برخی موارد، این بیماری ممکن است بیش از دو سال طول بکشد. تحقیقات نشان داده‌اند که درمان می‌تواند مدت زمان علائم را کاهش دهد و بیماران تحت درمان سریع‌تر قادر به از سرگیری فعالیت خود خواهند بود، مقایسه با افرادی که درمانی دریافت نکرده‌اند.
